نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 6 صفحه : 619
و همچنين مكان، لازمه محدوديت وجود است، آن ذاتى كه نامحدود است همه جا حاضر
است و در عين حال، نيازى به مكان ندارد.
نيز ذات و صفاتش در وصف ما نمىگنجد؛ چرا كه ما محدوديم و ذات و صفاتش نامحدود
و اگر تا پايان عمر از كمالات او سخن بگوييم ناچاريم در پايان كار اعتراف كنيم:
مجلس تمام گشت و به آخر رسيد عمر
ما همچنان در اوّل وصف تو
ماندهايم
آرى، تنها او مىتواند در وصف و صفات خود را بيان كند؛ آن گونه كه در حديث آمده
است: «لا أبلغ مدحك و الثّناء عليك أنت كما اثنيت على نفسك؛ من هرگز نمىتوانم به
مرحله مدح و ثناى تو برسم تو همان گونه هستى كه خودت ثناى خويش را گفتهاى». [1] سپس به شرح
جالبى از پنجمين وصف يعنى علم نامحدود او مىپردازد و ضمن اين كه آگاهى او را بر
همه چيز بيان مىكند، انگشت روى هفت موضوع كه كاملا از نظر ديگران پنهان است
مىگذارد و بر علم و آگاهى خدا نسبت به آنها تأكيد مىكند و مىفرمايد: «نه تعداد
قطرههاى آبها بر او پنهان مىماند، نه عدد ستارگان آسمان، نه شماره ذرات خاك كه
همراه بادها در هوا به پرواز در مىآيد؛ نه حركات مورچگان بر سنگهاى سخت و نه
استراحتگاه مورچههاى ريز در شبهاى تار، و نيز از محل ريزش برگها و حركات پنهان
چشمها آگاه است» (و لا يعزب [2] عنه عدد قطر الماء و لا نجوم السّماء، و لا
سوافي[3]
الرّيح في الهواء، و لا دبيب [4] النّمل على الصّفا [5]، و لا مقيل [6]
[1] اين بخش از مناجاتى است كه پيامبر
اكرم صلّى اللّه عليه و آله در دل شب به هنگام سجده بيان مىفرمود.
اصول كافى، جلد 3، صفحه 324 (حديث 12).
[2] «يعزب» از ماده «عزوب» (بر وزن
غروب) به معناى دور شدن و پنهان گشتن است. و به همين مناسبت به مردان و يا زنانى
كه همسر ندارند و يا از همسر خود دورند «عزب» گفته مىشود.