مى‌توانند زنده بمانند و مانند آن‌ها كه هر يك، شگفتى‌هايى دارند كه عقل انديشمندان را حيران مى‌سازد. آن چه در جمله‌هاى پيشين ذكر شد، تقسيمى بود كه امام عليه السّلام براى آن‌ها از نظر محل سكونت بيان فرمود، سپس امام عليه السّلام اشاره به تقسيم ديگرى- از نظر چگونگى بال‌ها و طرز پرواز آنان- كرده، مى‌فرمايد: «آن‌ها داراى بال‌هاى مختلف و شكل‌هاى گوناگون‌اند؛ آن‌ها كه زمامشان در دست پروردگار است و در مسيرى كه تعيين فرموده در حركتند و به وسيله بال‌هاى خويش در دل فراخناى هواى گسترده و در فضاى پهناور به پرواز در مى‌آيند» (من ذات أجنحة مختلفة، و هيئات متباينة، مصرّفة [1] في زمام التّسخير، و مرفرفة [2] بأجنحتها في مخارق‌ [3] الجوّ المنفسح‌ [4]، و الفضاء المنفرج).

اين همان چيزى است كه در قرآن مجيد در آيات متعدد از جمله در سوره نحل به آن اشاره فرموده: « «أَ لَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ مُسَخَّراتٍ فِي جَوِّ السَّماءِ ما يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ»؛ آيا آن‌ها به پرندگانى كه بر بلنداى آسمان‌ها نگه داشته شده‌اند نظر نفيكندند؟ هيچ كس جز خدا آن‌ها را نگاه نمى‌دارد. در اين امر نشانه‌هايى از عظمت و قدرت خداست، براى كسانى كه ايمان مى‌آورند». [5] امام عليه السّلام در ادامه اين سخن به سراغ تقسيم سوّم و چهارمى براى پرندگان مى‌رود و آن‌ها را به پرندگان داراى اشكال مختلف شگفت‌آور و سپس پرندگان سنگين وزن كه‌

[1] «مصرّفه» از ماده «صرف» (بر وزن حرف) به معناى تغيير دادن است و «مصرّفه» به معناى انواع اشكال متنوع مى‌آيد.

[2] «مرفوفه» از ماده «رفرفه» به معناى بال و پر زدن است و «مرفوفه» به معناى پارچه‌هاى زيبا و رنگارنگ نيز ذكر شده است و در خطبه مزبور به همان معناى اوّل است.

[3] «مخارق» جمع «مخرق» (بر وزن مشرب) به معناى قلات و بيابان گسترده است.

[4] «منفسح» به معناى گسترده از ماده «فسح» (بر وزن مسلح) به معناى گستردن نقل شده است.

[5] نحل، آيه 79.