شرح و تفسير حرام خدا را با كلاه شرعى حلال مى‌شمرند!

امام عليه السّلام در اين بخش از خطبه كه آخرين بخش آن است در ادامه نقل كلام پيامبر صلّى اللّه عليه و آله در خصوص فتنه و آزمون بزرگ كه بعد از آن حضرت رخ مى‌دهد، چنين مى‌گويد: «آن حضرت (به من) فرمود: اى على، مردم بعد از من با ثروتشان آزمايش مى‌شوند. ديندار بودن را منّتى بر خدا قرار مى‌دهند و (با اين كه مرتكب گناهان بزرگى مى‌شوند) انتظار رحمت از خدا دارند و خود را از خشمش در امان مى‌بينند. حرام خدا را با شبهات دروغين و هوس‌هاى غفلت‌زا حلال مى‌شمرند. شراب را به نام «نبيذ»، و رشوه را به نام «هديه» و ربا را به اسم «تجارت»، حلال مى‌پندارند!» (و قال: «يا عليّ، إنّ القوم سيفتنون بأموالهم، و يمنّون بدينهم على ربّهم، و يتمنّون رحمته، و يأمنون سطوته، و يستحلّون حرامه بالشّبهات الكاذبة، و الأهواء السّاهية، فيستحلّون الخمر بالنّبيذ، و السّحت‌ [1] بالهديّة، و الرّبا بالبيع»).

رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در اين بخش از سخنش بر جزئياتى از اين آزمون بزرگ و فتنه فراگير انگشت مى‌نهد و به پنج وصف از اوصاف گروهى كه امتحان مى‌شوند اشاره مى‌كند. قبل از هر چيز تصريح مى‌كند كه آن‌ها به اموالشان امتحان مى‌شوند؛ اشاره به اين كه مال، عمده‌ترين وسيله امتحان آن‌هاست؛ همان گونه كه در هر عصر و زمانى چنين است و ديگر اين كه آن‌ها گرفتار غرور بى دليلى‌اند؛ چرا كه مسلمان بودن خود را به رخ مردم مى‌كشند و گويا منّتى بر خدا دارند؛ با تمام آلودگى‌ها خود را مشمول رحمت خدا و در امان از عذاب او مى‌پندارند و چنين است حال تمام گنهكاران مغرور و از خود راضى. قرآن مجيد درباره گروهى از اعراب تازه مسلمان كه داراى همين صفات بودند، مى‌گويد:

[1] «سحت» در اصل به معناى جدا كردن پوست چيزى است، سپس به هر مال نامشروعى مخصوصا «رشوه» اطلاق شده است؛ زيرا اين گونه اموال، صفا و طراوت و بركت را از انسان دور مى‌كند؛ همان گونه كه درخت پوست كنده پژمرده مى‌شود.