اسلامى كه به همه تعلق داشت تدريجا در اختيار قشر خاصى قرار گرفت.

جمله «غالتهم السّبل» اشاره به اختلاف آرايى است كه پس از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به وجود آمد و بسيارى از افراد، محكمات اسلام را مطابق سليقه شخصى خود و منافع خويش تفسير كردند، و اين كار موجب گمراهى بسيارى از مردم شد، همان گمراهى كه امام عليه السّلام از آن، به هلاكت تعبير فرموده است.

منظور از «اتّكلوا على الولائج» اين است كه جمعى از مسلمانان، محرم اسرار خود را از بيگانگان و منافقان انتخاب كردند.

جمله «و صلوا غير الرّحم» اشاره به آيه شريفه‌ «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‌»؛ بگو من در برابر رسالتم پاداشى جز مودت خاندانم را از شما نمى‌طلبم‌ [1]» مى‌باشد، كه گروهى آن را رها كردند و به غير آنها پيوستند.

و جمله «هجروا ...» تأكيد ديگرى بر همين معناست كه آنها مأمور به مودّت اهل بيت عليهم السّلام و پيمودن راه ايشان شده بودند، ولى آن را رها ساختند و پيرو ديگران شدند.

سپس امام عليه السّلام پرده را بالاتر زده و با صراحت بيشترى در مسأله خلافت و تغيير اساس آن، سخن مى‌گويند، مى‌فرمايد: «آنها بنا (ى خلافت و ولايت) را از اساس و محل اصلى آن، برداشته در غير جايگاهش، نصب كردند» (و نقلوا البناء عن رصّ‌ [2] أساسه، فبنوه في غير موضعه).

[1] شورى، آيه 23.

[2] «رصّ» به معنى چسباندن چيزى به چيز ديگر است و «مرصوص» به هر بناى محكمى اطلاق مى‌شود. در جمله بالا «رصّ» به معنى مرصوص است و تعبير امام عليه السّلام به «رص اساسه» از قبيل اضافه صفت به موصوف مى‌باشد يعنى اساس محكم ولايت.