خطبه 148 [1] و من كلام له عليه السّلام في ذكر أهل البصرة

از سخنان امام عليه السّلام است كه در مورد اهل بصره و طلحه و زبير ايراد فرموده.

خطبه در يك نگاه‌

امام عليه السّلام در بخش اوّل اين خطبه درباره «طلحه و زبير» سخن مى‌گويد، كه به ظاهر دست اتحاد به هم دادند و بر ضدّ مولا على عليه السّلام آهنگ جنگ «جمل» كردند، امام عليه السّلام پرده از اسرار درون آن دو بر مى‌دارد مى‌فرمايد: گر چه اينها ظاهرا متّحد شده‌اند ولى اين موقّتى و مقطعى است و هر يك از آنها، اگر به قدرت رسد ديگرى را از پاى در مى‌آورد.

در بخش ديگرى از اين خطبه اشاره به «فتنه بصره» و شورش «اصحاب جمل» مى‌كند و مردم را براى خاموش كردن آتش اين فتنه فرا مى‌خواند و در پايان به مردم هشدار مى‌دهد كه مراقب حركات مرموز پيمان شكنان (طلحه و زبير و يارانشان) بوده باشند.

[1] «سند خطبه» اين خطبه را قبل از سيّد رضى «ابو مخنف» در كتاب «جمل»- بنا به گفته «ابن ابى الحديد» در شرح نهج البلاغه- آورده است. مرحوم شيخ «مفيد» نيز آن را با تفاوتهايى (بايد توجه داشت اين تفاوتها كم نيست) در كتاب «ارشاد» آورده است. (مصادر نهج البلاغه، جلد 2 صفحه 332).