النّعمة، و ردّا العافية).

جمله‌هاى اخير ممكن است ادامه شكوه امام عليه السّلام به پيشگاه خدا بوده باشد، و ممكن است خطاب به مردم، و معنى دوّم مناسبتر به نظر مى‌رسد.

به هر حال اين جمله‌ها نشان مى‌دهد كه امام عليه السّلام به شدّت از جنگ و خون‌ريزى پرهيز داشت، و تا آن جا كه ممكن بود آتش افروزان جنگ «جمل» را اندرز داد، شايد بر سر عقل آيند يا عواطف دينى آنها تحريك شود، و از راه خطرناكى كه در پيش گرفته‌اند باز گردند، ولى هوس خلافت و حبّ جاه و مقام چنان چشم و گوش آنها را كور و كر كرده بود، كه حتّى نصايح مشفقانه امام عليه السّلام نيز در آنها اثر نكرد و سرانجام نفرين امام عليه السّلام دامانشان را گرفت و در كار خود ناكام شدند، هم طعم تلخ شكست را چشيدند و هم با ذلّت به قتل رسيدند.

نكته عاملان قتل به خونخواهى برخاستند!

بى‌شك «طلحه» و «زبير» از كسانى بودند كه مردم را بر ضد عثمان شوراندند.

«ابن قتيبه» در كتاب «الإمامه و السياسه» مى‌گويد: هنگامى كه اهل «كوفه» و «مصر» بر عثمان شوريدند و خانه او را محاصره كردند «طلحه» از كسانى بود كه هر دو گروه را بر ضد عثمان مى‌شورانيد، و مى‌گفت: عثمان به محاصره شما اعتنايى ندارد؛ چرا كه مرتّبا آب و غذا براى او مى‌برند، نگذاريد آب و غذا براى او ببرند [1].

[1] الامامه و السياسه، جلد 1 صفحه 38.