(پيامبر) را تعطيل كند و بدين سبب امّت را به هلاكت بيفكند» (و لا المعطّل للسّنّة فيهلك الأمّة).

البتّه تعبير به «سنّت» ممكن است اشاره به سنّت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله باشد كه در بالا به آن اشاره شد و يا سنّتها و قوانين الهى كه خداوند آن را در جهان آفرينش مقرّر فرموده است يا سنّتهاى حسنه اجتماعى است كه در عهدنامه «مالك اشتر» به آن اشاره شده است «و لا تنقض سنّة صالحة عمل بها صدور هذه الأمّة؛ سنتهاى خوبى را كه در آغاز اين امت، به آن عمل شده نشكن» و يا هر سه، هر چند معنى اوّل به نظر نزديكتر مى‌رسد.

نكته بلاى بزرگ حكومتها

همان گونه كه در آغاز اين خطبه به آن اشاره شده اين خطبه در واقع از سه بخش تشكيل شده، كه به طور كامل با هم مرتبط است: نخست امام نيروهاى آماده‌اى را كه بايد در اقامه حقّ و عدالت فعّال باشند ولى بر اثر اختلاف و بكار نگرفتن عقل و خرد به ضعف و ناتوانى كشانده شده‌اند را سرزنش مى‌كند.

سپس هدفها و انگيزه‌هاى حكومت عدل اسلامى و انسانى را بر مى‌شمرد و در پايان اركان اصلى صفات حاكمان عدل را ذكر مى‌كند؛ به يقين هر گاه از يك سو نيروهاى مؤمن، متّحد و ساخته شوند و اهداف و انگيزه‌ها، پاك و مقدّس باشد و والى، صفات ششگانه لازم را احراز كند حكومتى بر پا خواهد شد كه حافظ امنيّت و عدالت و احياگر ارزشهاى اسلامى و انسانى خواهد بود.

اگر بخل جاى سخاوت را بگيرد.