اندرزها، كر است، شخص ديگرى را مى‌بينى؟!

شرح و تفسير هشدار درباره فساد اجتماعى‌

همان گونه كه در بحث سند خطبه آمد، بر خلاف آنچه در عنوان اين خطبه آمده است چيزى در متن آن از مسأله رعايت عدالت در كيل و وزن مشاهده نمى‌كنيم و اين امر ممكن است به يكى از دو علّت باشد: يا اين كه مرحوم سيّد رضى رحمه اللّه طبق روش گزينشى خود، بخشهايى از خطبه را حذف كرده كه بحث كيل و وزن در آن بوده است و يا اين كه چيزى از خطبه حذف نشده ولى امام عليه السّلام اين خطبه را در شرايطى ايراد كرده كه مفاسد گسترده‌اى در امر كيل و وزن و كم فروشى و ظلم به مردم در سطح جامعه پديدار شده بود و امام عليه السّلام با توجه به آن، اين خطبه را ايراد كرده تا به متخلّفان هشدار دهد، به تعبير ديگر شأن ورود خطبه مسأله كيل و وزن بوده هر چند در متن آن صريحا نيامده است ولى به دلالت التزامى ديده مى‌شود.

به هر حال امام عليه السّلام عموم مردم را در اين خطبه مخاطب ساخته و هشدارهاى مهمى درباره ناپايدارى دنيا و فساد جامعه مى‌دهد، مى‌فرمايد: «اى بندگان خدا! شما و آنچه از اين دنيا مورد علاقه شماست مهمانانى هستيد براى مدّتى معيّن و بدهكارانى هستيد مورد بازخواست، سر آمدى كوتاه داريد، و اعمالى كه (نزد خدا) محفوظ است» (عباد اللّه، إنّكم- و ما تأملون من هذه الدّنيا- أثوياء [1] مؤجّلون، و مدينون مقتضون: أجل منقوص، و عمل محفوظ).

[1] «اثوياء» جمع «ثوى» (بر وزن قوى) به معنى ميهمان است و در اصل از مادّه «ثواء» گرفته شده كه به معنى اقامت در مكانى است.