من درباره تو از هم جدا مى‌شوند، همان گونه كه بنى اسرائيل درباره «عيسى عليه السّلام» جدا شدند» [1]. (اين سخن اشاره به آن است كه گروهى از بنى اسرائيل ايمان آوردند و او را خدا پنداشتند و گروهى ايمان نياوردند وى را- نعوذ باللّه- فرزند نامشروع خطاب كردند).

مرحوم سيّد «محسن امين» در «اعيان الشيعه» از «مسند احمد» و «صحيح ترمذى» و «استيعاب» «ابن عبد البر» و «مستدرك حاكم» نقل مى‌كند كه در نزد صحابه: «بغض على عليه السّلام علامت منافق و تمييز او از مؤمن صادق بود» سپس مى‌افزايد: «اين نكته به طور قطع از نظر تاريخى ثابت است كه «معاويه» هم خودش على عليه السّلام را سبّ مى‌كرد و هم مردم را به سبّ و دشنام او دعوت مى‌نمود (بنابر اين نتيجه مى‌گيريم كه «معاويه» جزء منافقان بود) [2].

به هر حال، هميشه جاهلان يا در طرف افراط قرار مى‌گيرند يا تفريط يا در صف غلوّ كنندگان يا دشمنان سرسخت.

سپس امام عليه السّلام در ادامه اين سخن، و براى تاكيد در حفظ اعتدال، مى‌فرمايد:

«بهترين مردم در مورد من گروه ميانه‌رو هستند، از آنها جدا نشويد» (و خير النّاس فيّ حالا النّمط الأوسط فالزموه).

در حديثى از آن حضرت مى‌خوانيم كه فرمود: «ألا إنّ خير شيعتي النّمط [3] الأوسط إليهم يرجع الغالي و بهم يلحق الّتالي؛ بهترين شيعيان‌

[1] استيعاب، جلد 3، صفحه 36.

[2] شرح مغنيه بر نهج البلاغه، جلد 2، صفحه 247- در «الغدير» نيز روايات متعددى در زمينه شناختن مؤمنان با محبّت على و منافقان با بغض على از منابع معتبر اهل سنت نقل كرده است. (الغدير، جلد 3، صفحه 182).

[3] «نمط» به معنى گروهى از مردم است كه داراى هدف واحدى هستند. اين واژه گاهى به معنى روش و طريق نيز استعمال شده است.