و اجتماعتان اجتماع مردگان است.

و در پايان خطبه مى‌فرمايد: من وظيفه خود را درباره شما انجام دادم: «شما را به راه روشنى واداشتم، كه جز افراد ناپاك در آن هلاك نمى‌شوند، آن كس كه در اين راه استقامت كرد به بهشت شتافت، و آن كس كه پايش لغزيد (و از جادّه منحرف شد) به جهنم واصل شد!» (لقد حملتكم على الطّريق الواضح الّتي لا يهلك عليها إلّا هالك، من استقام فإلى الجنّة، و من زلّ فإلى النّار).

امام عليه السّلام با اين سخن، اين حقيقت را روشن مى‌سازد كه من همه گفتنى‌ها را گفته‌ام و اتمام حجت كرده‌ام و اگر آرزو مى‌كنم، از ميان شما بروم مفهومش اين نيست كه در انجام وظيفه خود نسبت به شما كوتاهى كرده باشم، ولى افسوس شما افراد شايسته‌اى نيستيد كه از برنامه‌هاى تربيتى يك معلّم دلسوز آسمانى بهره بگيريد.

نكته بيدارى دل‌ها

مورخ معروف قرن سوّم «ابو اسحاق ثقفى» در كتاب «الغارات» خود در ذيل اين خطبه، چنين آورده است:

هنگامى كه امام عليه السّلام اين سخنان را ايراد كرد، «جارية بن قدامة سعدى» عرض كرد: «يا امير المؤمنين لا اعدمنا اللّه نفسك و لا ارانا فراقك انا لهؤلاء القوم فسرّحني إليهم؛ اى امير مؤمنان خدا هرگز تو را از ما نگيرد، و هيچ‌گاه به فراق تو مبتلا نشويم من آماده مقابله با اين گروه غارتگر هستم مرا به سوى آنان بفرست».

امام عليه السّلام از اين گفته او خوشحال شد و او را ستايش بليغى كرد.