برنامه‌ريزى براى نجات آنها) حاضر كند (و رهبر شما چنين است). پيشواى شما حقيقت را براى شما به خوبى شكافته، همانند مهره‌اى كه آن را براى شناسايى درونش مى‌شكافند؛ يا همچون صمغ و شيره درختى كه از بدنه آن جدا مى‌سازند.

زمانى فرا مى‌رسد كه باطل جايگاه خود را گرفته (و بر همه چيز سلطه مى‌يابد) و جهل بر مركب‌هاى خويش سوار مى‌شود؛ طاغوت، عظمت يافته و داعيان حق كاستى مى‌گيرند. روزگار همچون درنده خطرناكى حمله‌ور مى‌شود و باطل بعد از مدّت‌ها سكوت، همچون شتر نر، نعره بر مى‌آورد. مردم در شكستن قوانين الهى هم دست مى‌شوند و در فاصله گرفتن از دين متّحد مى‌گردند! براى دروغ گفتن، پيمان مى‌بندند و در برابر صدق و راستى دشمنى مى‌ورزند!!

شرح و تفسير بيدار شويد آينده شومى در پيش است!

امام عليه السّلام در اين بخش از خطبه، به دنبال پيش بينى حوادث سخت و دردناك- كه در آينده دامن مسلمين را مى‌گيرد- طرق دور ماندن از آن، يا حداقل، كم كردن ضايعات آن را به اصحابش تعليم مى‌دهد.

نخست براى جلب توجّه آنان فرياد مى‌زند: «مذاهب و روش‌هاى گمراه كننده شما را به كجا مى‌برد؟ تاريكى‌ها و ظلمت‌ها تا كى شما را سرگردان مى‌سازد؟ و دروغ پردازى‌ها تا كى شما را مى‌فريبد؟ از كجا در شما نفوذ مى‌كنند و چگونه شما را از راه منحرف مى‌سازند؟ (كى مى‌خواهيد بيدار شويد و پيام حق را بشنويد؟!)». (أين تذهب بكم المذاهب، و تتيه‌ [1] بكم الغياهب‌ [2] و تخدعكم الكواذب؟ و من أين تؤتون، و أنّى تؤفكون؟).

[1] «تتيه» از مادّه «تيه» (بر وزن پيه) به معناى گمراه و سرگردان شدن است.

[2] «غياهب» جمع «غيهب» (بر وزن حيرت) به معناى شدّت تاريكى شب است.