در آن هنگام، واى بر تو اى بصره! از لشكرى كه به عنوان كيفر الهى بدون گرد و غبار و بى سر و صدا به تو حمله‌ور مى‌شوند و به زودى ساكنانت به مرگ سرخ، و گرسنگى شديدى كه رنگ چهره آنها را دگرگون مى‌سازد، مبتلا خواهند شد.

شرح و تفسير به هوش باشيد، فتنه‌ها در پيش است!

در اين بخش از خطبه، باز امام عليه السّلام به پيشگويى دقيق ديگرى پيرامون يكى ديگر از فتنه‌هايى كه در انتظار مردم عراق است و كانون آن به خصوص بصره مى‌باشد، اشاره مى‌كند، شايد مردم با شنيدن آن، آمادگى دفاع بيشترى پيدا كنند و ضايعات و تلفاتشان در اين فتنه كم شود و نيز از كيفر الهى كه گاه به صورت فتنه‌ها ظاهر مى‌شود، بترسند و راه راست را در پيش گيرند. مى‌فرمايد: «فتنه‌هايى است همچون پاره‌هاى شب تاريك، كه هيچ كس نمى‌تواند در برابر آن بايستد و هيچ پرچمى از پرچم‌هاى آن به عقب رانده نمى‌شود (و شكست، دامن آنها را نمى‌گيرد)» (فتن كقطع‌ [1] اللّيل المظلم، لا تقوم لها قائمة، و لا تردّ لها راية).

اشاره به اينكه، گردانندگان اين فتنه بسيار قوى و زورمندند و حساب شده وارد ميدان مى‌شوند و فضاى جامعه را تيره و تار مى‌سازند.

در تكميل اين معنا مى‌افزايد: «اين فتنه‌ها به سوى شما مى‌آيد، همچون شترى مهار شده و جهاز بر پشت نهاده كه زمام دارش آن را مى‌كشاند و سوارش به سرعت آن را مى‌راند». (تأتيكم مزمومة [2] مرحولة [3]: يحفزها [4] قائدها، و يجهدها راكبها).

[1] «قطع» جمع «قطعه» است و اين تعبير در مورد شبهاى تاريك شايد به اين معنا است كه بعضى از بخش‌هاى شب مانند نيمه شب، يا زمانى كه ماه در آسمان نيست، فضا تاريك‌تر است و بعضى آن را به معناى قسمت عمده شب تفسير كرده‌اند.

[2] «مزمومه» از مادّه «زمام» به معناى حيوانى است كه به آن مهار زده باشند و تحت كنترل باشد.

[3] «مرحوله» از مادّه «رحل» به معناى جهاز شتر يا وسائل سفر است و در اينجا «مرحوله» به معناى شتر آماده و مهيّا است و كنايه از اين است كه فتنه‌گران با تمام امكانات به پا مى‌خيزند.

[4] «يحفز» از مادّه «حفز» (بر وزن حبس) به معناى تحريك كردن و برانگيختن و هول دادن است.