تعبير «تلتفّ القرون بالقرون» (با توجه به اينكه «تلتفّ» به معناى به هم پيچيدن و «قرون» جمع «قرن» به معناى گروهى از مردم است) اشاره به جنگهاى سختى است كه اقوام مختلف در سرزمين عراق و كوفه با يكديگر داشتند؛ مخصوصا درگيريهاى بنى اميّه و بنى عبّاس!.

جمله «يحصد القائم، و يحطم المحصود!» كنايه لطيفى است از آسيب‌هايى كه در طول اين حوادث به همه مردم مى‌رسد: آنها كه سر پا هستند، به زمين مى‌خورند و آنها كه به زمين افتاده‌اند، پايمال مى‌شوند! «ابن ابى الحديد» در شرح خود جمله «يحصد القائم» را كنايه از قتل امراى بنى اميّه در ميدان جنگ گرفته و جمله «و يحطم المحصود» را كنايه از كشتن اسيران، با شكنجه‌هاى سخت مى‌داند كه نمونه‌هاى آن در تاريخ مذكور است.

ولى آنچه را «ابن ابى الحديد» ذكر كرده است، در واقع بعضى از مصاديق مفهوم گسترده جمله بالاست.

نكته‌ها

1- ملاحم چيست؟

«ملاحم» جمع «ملحمه» در اصل به معناى واقعه مهمى است كه توأم با فتنه باشد.

در بسيارى از خطبه‌هاى نهج البلاغه به مواردى برخورد مى‌كنيم كه امير مؤمنان على عليه السّلام از فتنه‌هاى مهمّى كه مردم در پيش داشتند، خبر مى‌دهد و در بسيارى از موارد، جزئيّات آن را نيز تشريح مى‌فرمايد و با صراحت مى‌فرمايد: «من اينها را از پيشوايم پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله آموختم».

به نظر مى‌رسد كه هدف امام عليه السّلام از اين پيشگويى‌ها، دو چيز بوده است: نخست اينكه، به خاطر محبّتى كه امام عليه السّلام به مردم داشته، آنان را آماده كند، تا ضايعات اين‌