طرفش، دو پرتگاه عظيم است! پرتگاه تعطيل و پرتگاه تشبيه؛ توضيح اين كه:

در بحث معرفت صفات خداوند، مانند بسيارى از مباحث ديگر، افراط و تفريطهايى واقع شده است. گروهى صفات خدا را به صفات مخلوقين و با مقايسه به خويشتن تشبيه كرده‌اند؛ صفات خدا را زايد بر ذات او دانسته (همان گونه كه علم و قدرت و ساير صفات ما زايد بر ذات ما است. روزى عالم نبوده و بعد عالم شده‌ايم، روزى قوى نبوده و بعد قوى شده‌ايم). و بسيارى ديگر از صفاتى كه آميخته با انواع نقص‌ها است، براى آن ذات مقدّس قائل شده‌اند و تا آنجا پيش رفته‌اند كه براى خدا، جسم و زمان و مكان و جهت و حتّى دست و پا و موهاى مجعّد و امثال آن قائل شده‌اند.

گروه ديگرى، در جهت مخالف اين افكار تا آنجا پيش رفته‌اند كه قايل به تعطيل معرفت صفات شده‌اند و گفته‌اند ما چيزى از صفات خدا را نمى‌دانيم و درك نمى‌كنيم. مبادا اگر به سراغ معرفت صفات او بروند، گرفتار اشتباهات گروه اوّل شوند و در پرتگاه تشبيه سقوط كنند.

اين دو گروه، يعنى قائلين به تعطيل معرفت و قائلين به تشبيه، هر دو در خطا و اشتباهند! چرا كه در پرتو نور وحى و كلمات معصومين عليهم السّلام گام برنداشته‌اند؛ لذا در تاريكى جهل به بيراهه رفته‌اند و اگر به توصيه امير مؤمنان على عليه السّلام عمل مى‌كردند نه قائل به تعطيل بودند و نه قائل به تشبيه؛ بلكه به معرفت اجمالى- كه در جمله‌هاى بعد در اين خطبه آمده است- قناعت مى‌كردند و براى اين كه از هر گونه خطا مصون بمانند گوش جان به آيات قرآن و كلمات معصومين عليهم السّلام بسپارند و تنها به اوصافى ايمان داشته باشند كه در اين بيانات آمده و چيزى از عقل خود بر آن نيفزايند كه پاى عقل در اين وادى لنگ است. يا به تعبير دقيق‌تر، عقل بى‌كمك وحى و بدون هدايت‌هاى آن در شرح صفات خدا ناتوان است و اين وادى را بى خضر راه طى‌