آن حديث متواتر، بدان اشاره فرمود كه اگر دست از دامان قرآن و اهل بيت برنداريد هرگز گمراه نخواهيد شد و روشن است كه منظور از اهل بيت در اينجا همان امامان معصوم است كه به مفاد آيه شريفه‌ «إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً»؛ [1] خداوند آنها را از هر گونه رجس و پليدى و گناه بر كنار ساخته و از هر نظر پاك نموده است».

سپس اين دستور كلّى و اجمالى را باز مى‌كند و شرح مى‌دهد؛ مى‌فرمايد: «اگر آنها توقّف كردند، توقّف كنيد و اگر آنها قيام كردند قيام كنيد!» (فإن لبدوا فالبدوا، [2] و إن نهضوا فانهضوا).

به يقين شرايط زمانها و مكانها متفاوت است؛ در آنجا كه شرايط ايجاب مى‌كند، قيام كنند و وارد معركه جهاد شوند، سكوت و سكون سبب بدبختى است و آنجا كه شرايط، اجازه قيام نمى‌دهد قيام كردن، مايه خسران و هدر دادن نيروها است.

عالمان معصوم از اهل بيت به خوبى اين شرايط را مى‌شناسند و طبق آن حركت مى‌كنند و هر گونه تخلّف از روش آنان مايه عقب افتادگى است.

و سرانجام با دو جمله ديگر اين سخن را تكميل مى‌كند. مى‌فرمايد: «از آنها سبقت نگيريد كه گمراه مى‌شويد! و از آنان عقب نمانيد كه هلاك خواهيد شد!» (و لا تسبقوهم فتضلّوا، و لا تتأخّروا عنهم فتهلكوا).

هميشه و در هر جامعه‌اى افراد افراطى و تفريطى يافت مى‌شوند؛ افراط گرايان روش پيشوايان راستين را كند مى‌شمردند و بر آنها سبقت مى‌گيرند و جامعه را به تباهى مى‌كشند و به عكس، تفريط گرايان حركت پيشوايان را تند مى‌پندارند و به بهانه حزم و دورانديشى و احتياط، از آنها عقب مى‌افتند؛ هم خود را هلاك مى‌كنند و هم جامعه را گرفتار نابسامانى.

[1] سوره احزاب، آيه 33.

[2] «لبدوا» از مادّه «لبود» به معناى اقامت در مكانى است و در اينجا به معناى توقّف كردن است.