بعد اصطخاب‌ [1] أمواجه، ساجيا [2] مقهورا، و في حكمته‌ [3] الذّل منقادا أسيرا).

از اين تعبيرات چنين استفاده مى‌شود كه پيدايش زمين (و كرات ديگر آسمانى) بر روى مادّه مذاب نخستين، تدريجا سبب آرامش آن گرديد و شور و هيجانش فرو نشست.

اين احتمال نيز وجود دارد كه اين تعبيرات اشاره به باران‌هاى سيلابى آغاز پيدايش كره زمين باشد كه اقيانوس‌هاى بسيار متلاطمى را تشكيل داد، ولى امواج خروشان آن تدريجا تحت تأثير جاذبه زمين فرو نشست و آرامشى نسبى در سطح اقيانوس‌ها پيدا شد و خشكى‌ها تدريجا از زير آب، سر بر آورد، چه آنكه در جمله‌هاى بعد مى‌افزايد: «زمين آرام شد و خشكى‌هاى آن، از دل امواج تدريجا ظاهر و گسترده گشت و آب را از كبر و غرور و نشاط بى‌حد، باز داشت و از شدّت حركاتش كاست، و بعد از آن همه جوش و خروش ساكن شد و پس از آن همه جست و خيز متكبّرانه، به جاى خود ايستاد». (و سكنت الأرض مدحوّة [4] في لجّة تيّاره، و ردّت من نخوة بأوه‌ [5] و اعتلائه، و شموخ‌ [6] أنفه و سموّ غلوائه‌ [7] و كعمته‌ [8] على‌

[1] «إصطخاب» از مادّه «صخب» (بر وزن وهب) به معناى صدا كردن شديد است و هنگامى كه صداى پرنده‌ها و قورباغه‌ها با هم مخلوط مى‌شود، واژه «اصطخاب» را بكار مى‌برند و در جمله بالا اشاره به مخلوط شدن فرياد موجها در يكديگر است.

[2] «ساجي» به معناى ساكن و آرام، از مادّه «سجو» (بر وزن هجو) آمده است.

[3] «حكمه» از مادّه «حكم» (بر وزن حتم) در اصل به معناى باز گرداندن و منع كردن است؛ به همين جهت به آن قسمتى از لجام كه بر دهان حيوان قرار دارد «حكمه» گفته مى‌شود، چرا كه او را از مسيرهايى كه مطلوب نيست باز مى‌گرداند. و حكمت، بر عقل و دانش اطلاق مى‌شود، چرا كه انسان را از بدى‌ها و انحراف‌ها باز مى‌دارد.

[4] «مدحوّه» از مادّه «دحو» (بر وزن محو) به معناى گسترش دادن است؛ بنابر اين، «مدحوّه» به معناى گسترش داده شده مى‌باشد.

[5] «بأو» (بر وزن نحو) به معناى تكبّر و فخر فروشى است؛ و در اينجا اشاره به شدّت تلاطم امواج است.

[6] «شموخ» به معناى بلندى و كبر و غرور آمده است.

[7] «غلواء» از مادّه «غلوّ» به معناى فزونى و بلند پروازى و تجاوز از حد است.

[8] «كعم» از مادّه «كعم» (بر وزن طعم) به معناى بستن دهان مشك و مانند آن است؛ لذا به محدود كردن هر چيزى اطلاق مى‌شود.