حقيقت را كاملا روشن مى‌سازد كه در هيچ موردى درباره آنها كوتاهى نكرده است.

نخست مى‌گويد: «آيا من به ثقل اكبر [قرآن مجيد] در ميان شما عمل نكردم؟! (و دستورات آن را، مو به مو اجرا ننمودم؟)» (أ لم أعمل فيكم بالثّقل الأكبر!).

سراسر زندگى اميرمؤمنان عليه السّلام مخصوصا در دوران حكومتش نشان مى‌دهد كه همه جا، قرآن نصب العين او بود و در همه كار، آن را مدّ نظر داشت و همان طور كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله درباره‌اش فرمود: «او با قرآن بود و قرآن با او.»

(عليّ مع القرآن، و القرآن مع عليّ). [1]

در دومين جمله مى‌فرمايد: «آيا من در ميان شما ثقل اصغر [عترت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله‌] را باقى نگذاردم (و پاسدارى ننمودم؟)» (و أترك فيكم الثّقل الأصغر).

شاهد اين سخن، حوادثى است كه در زندگى «على عليه السّلام» پيش آمد كه فرزندان پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و باقيمانده «ثقل اصغر» «امام حسن عليه السّلام» و «امام حسين عليه السّلام» گاه در خطر قرار مى‌گرفتند و امام عليه السّلام نهايت كوشش را براى حفظ آنان مى‌نمود. از جمله در جنگ «صفّين»، هنگامى كه مشاهده كرد، فرزندش امام حسن عليه السّلام به سرعت به سوى ميدان نبرد مى‌رود، فرمود: «أملكوا عنّي هذا الغلام لا يهدّني، فإنّني أنفس بهذين- يعني الحسن و الحسين عليهما السّلام- على الموت لئلّا ينقطع بهما نسل رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم‌، اين جوان را بگيريد و نگاهش داريد! مبادا مرگ او، مرا در هم بكوبد، من نسبت به حيات آنها سخت پافشارى مى‌كنم و از هر چه حيات آنها را به مخاطره افكند، سخت پرهيز دارم، مبادا نسل رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله با مرگ آنها قطع گردد» [2] در سومين جمله مى‌فرمايد: «من پرچم ايمان را در ميان شما نصب كردم و

[1] ينابيع المودّة (مطابق نقل احقاق الحقّ، جلد 9، صفحه 354). اين حديث در منابع متعدّد ديگرى از منابع معروف اهل تسنّن نقل شده، كه مى‌توانيد شرح آن را، در جلد پنجم احقاق الحق، صفحه 639 بخوانيد.

[2] نهج البلاغه، خطبه 207.