گوش همه مى‌رساند، مى‌گويد: «كجا هستند آنهايى كه به خاطر خدا يكديگر را دوست مى‌داشتند؟» در اين هنگام گروهى از مردم برمى‌خيزند، به آنها خطاب مى‌شود: «برويد به سوى بهشت بدون حساب!» [1].

شبيه همين معنا درباره صابران‌ [2] و پيشگامان در ايمان به اطاعت خدا [3] نيز آمده است.

در مقابل آنها گروهى هستند كه بدون حساب وارد دوزخ مى‌شوند، زيرا آنقدر آلوده‌اند كه نيازى به حساب ندارند! از جمله در حديثى از امام صادق عليه السّلام مى‌خوانيم:

«ثلاثة يدخلهم اللّه النّار بغير حساب: إمام جائر و تاجر كذوب و شيخ زان‌

، سه گروهند كه خداوند آنها را بدون حساب وارد دوزخ مى‌كند: پيشوايان ستمگر و تاجران دروغگو (كه با دروغ و توطئه خود، خون محرومان را مى‌مكند) و پيرمردان زناكار». [4] در ديگر روايات گروه‌هاى ديگرى نيز در اين زمره، ذكر شده‌اند.

بديهى است كه هم اين گروه و هم گروههايى كه بدون حساب وارد بهشت مى‌شوند، كسانى هستند كه آنقدر در طريق معصيت، يا طاعت قدم برداشته و در ناپاكى و يا در مسير پاكى گام نهاده‌اند به گونه‌اى كه وجودشان يكپارچه نور، يا ظلمت است و با چنين شرايطى نياز به حساب ندارند و در واقع استثنايى هستند بر مسأله عموميّت حساب كه در آغاز بحث به آن اشاره شد.

[1] كافى، جلد 2، صفحه 126.

[2] بحارالانوار، جلد 79، صفحه 138.

[3] كنز العمّال، شماره 3031.

[4] خصال صدوق، صفحه 80. (باب ثلاثه، نخستين حديث).