دشمن چيزى هستند كه نمى‌دانند»، به مخالفت و دشمنى با آن از طريق تكذيب و مانند آن برخاستيد.

جمله‌ ويل امّه‌- با توجه به اين كه كلمه «ويل» گاه به عنوان دعاى شرّ به كار مى‌رود و گاه به عنوان ترحّم يا تعجّب است- از سوى مفسّران «نهج البلاغه» دو گونه تفسير شده است، گاه گفته‌اند كه منظور تأسف آن حضرت، نسبت به زحماتى است كه در حقّ آن جمعيّت نااهل كشيد، و گاه گفته‌اند كه منظور نفرين در حق منافقانى است كه پيوسته در حكومت آن حضرت، مشغول فساد انگيزى بودند، معناى دوم مناسب‌تر به نظر مى‌رسد.

نكته‌ها

1- نخستين كسى كه ايمان آورد على عليه السّلام بود

نه تنها در اين خطبه، بلكه در بعضى ديگر از خطبه‌هاى نهج البلاغه نيز به اين معنا تصريح شده است كه على عليه السّلام نخستين كسى بود كه به پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله ايمان آورد (البتّه حضرت خديجه عليها السّلام از ميان زنان اوّلين نفر بود).

بعضى از متعصّبان «اهل سنّت» مانند نويسنده كتاب «البداية و النهاية» خواسته‌اند اين مطلب را- كه هم از نظر تاريخى مسلّم است و هم از نظر روايات اسلامى- به بهانه‌هايى انكار كنند، ولى همان گونه كه در بالا اشاره شد هم روايات اين مطلب را تأييد مى‌كند و هم تاريخ اسلام.

مرحوم «علّامه امينى» در جلد سوم «الغدير» حدود «يك صد» حديث در اين باره از منابع اهل سنّت نقل كرده است، كه بعضى از آنها شخص رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله است و بعضى از صحابه، يا تابعين. از جمله: