امام همواره گفتار معروف پيامبر را كه در فرمان مالك اشتر به آن اشاره فرموده، مدّ نظر و مورد توجه داشته است، به همين دليل به مالك اشتر صريحا توصيه مى‌كند كه بخشى از وقت خود را در اختيار نيازمندان بگذار و بار عام بده، درهاى دار الاماره را بگشاى و پاسبانان را كنار بزن تا مردم آزادانه با تو تماس بگيرند و نيازها و مشكلات خود را، بى‌واسطه با تو در ميان بگذارند.

سپس مى‌افزايد: «اين به خاطر آن است كه از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بارها اين سخن را شنيدم كه مى‌فرمود: «لن تقدّس أمّة لا يؤخذ للضّعيف فيها حقّه من القوىّ غير متتعتع»، امّتى كه حقّ ضعيفان را از زورمندان با صراحت نگيرد، هرگز پاك نمى‌شود و روى سعادت را نمى‌بيند». [1] امام عليه السّلام در تمام امور، خود نسبت به اين اصل اساسى وفادار ماند و اين اصل در تمام زندگانيش ظهور و بروز داشت و تنها ايرادى كه دشمنان بر او مى‌گرفتند، همين بود. كه او عدالت را فداى مصلحت شخصى و حكومتش نمى‌كند و افراد دنيا پرست خودخواه را كه هميشه عادت به تبعيضهاى ناروا كرده‌اند، از خود مى‌راند.

در اين زمينه حكايات و احاديث زيادى نقل شده، از جمله اين كه در كتاب روضه كافى آمده است كه امام عليه السّلام روزى عطاياى بيت المال (خراج و مانند آن) را تقسيم مى‌كرد، مرد سرشناسى از انصار پيش آمد و امام عليه السّلام سه دينار به او داد و بعد از او غلام سياهى آمد، امام عليه السّلام به او هم سه دينار داد.

مرد انصارى عرض كرد: «اى امير مؤمنان! اين غلام من بود كه ديروز آزادش كردم.

تو او را با من يكسان قرار مى‌دهى؟» امام عليه السّلام فرمود: «من در كتاب خدا نظر كردم، هيچ برترى‌اى براى فرزندان اسماعيل بر فرزندان اسحاق نديدم.

«انّ آدم لم يلد عبدا و لا أمة انّ النّاس كلّهم أحرار، از آدم غلام و كنيزى متولّد

[1] نهج البلاغه، نامه 53، فرمان به مالك اشتر.