بخش اوّل‌

أيّها النّاس! إنّا قد أصبحنا في دهر عنود، و زمن كنود، يعدّ فيه المحسن مسيئا و يزداد الظّالم فيه عتوّا. لا ننتفع بما علمنا، و لا نسأل عمّا جهلنا، و لا نتخوّف قارعة حتّى تحلّ بنا.

ترجمه‌

اى مردم! ما در روزگارى كينه‌توز و زمانى پر كفران واقع شده‌ايم كه در آن نيكوكار، بد كردار شمرده مى‌شود و پيوسته بر ظلم ظالمان افزوده مى‌شود. از آنچه مى‌دانيم بهره نمى‌گيريم و از آن چه نمى‌دانيم سؤال نمى‌كنيم و از حوادث كوبنده تا بر ما فرود نيايد نمى‌ترسيم!

شرح و تفسير

در زمانى هستيم كه ارزشها دگرگون شده!

امام عليه السّلام در آغاز اين خطبه روى سخن را به عموم مردم كرده، نخست از خرابى وضع زمان خود سخن مى‌گويد، مى‌فرمايد:

«اى مردم! ما در زمانى كينه‌توز و روزگارى پر از كفران به سر مى‌بريم، أيّها النّاس! إنّا قد أصبحنا في دهر عنود، و زمن كنود.

بديهى است كه زمان، به معناى روزها و شبها و ماه و سال چيزى نيست كه زشت و زيبا يا كينه‌توز و ناسپاس باشد، بلكه اين مردم عصر و زمانه‌اند كه چنين رنگى را به عصر و زمان خود مى‌دهند و هر جا، سخن از خوبى و بدى زمان و زشتى آن به ميان مى‌آيد، منظور همين است و گرنه، نه در تابش آفتاب و ماه تغييرى حاصل شده و نه‌