نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 150
پى در پى دشمن واقع شديد و سرزمينهايتان از دست رفت، (فتواكلتم [1] و
تخاذلتم حتّى شنّت [2] عليكم الغارات و ملكت عليكم الأوطان).
تواكل، در اصل واگذارى هر كس كار خود را به ديگرى است. و به تعبيرى ديگر، مفهومش
اين است كه هر كس مسئوليت را از خود سلب كند و بر عهده ديگرى بگذارد و در نتيجه
ميدان خالى شود. تخاذل، اين است كه هر كسى از يارى ديگرى چشم بپوشد و او را به حال
خود رها سازد، در نتيجه، رشته اتّحاد گسيخته شود و دشمن، بى آن كه احساس رادع و
مانعى كند، حملهور شود و اين يكى از بدترين و زشتترين صفات در جوامع بشرى است كه
افراد، مسئوليتها را از خود سلب كرده به گردن ديگران بيندازند و هر كس به كار
خويش پردازد و اگر برادر يا برادرانش مورد تهاجم قرار گيرند، آنها را تنها بگذارد.
و نتيجه اين كار، همان است كه مولا در سخن بالا فرموده است، يعنى دشمن جسور مىشود
و پى در پى حمله مىكند و شهرها و آبادىها يكى بعد از ديگرى، در برابر او سقوط
مىكند.
سپس امام عليه السّلام به عنوان بيان يك شاهد زنده عينى، به شرح ماجراى دردناك
حمله اخو غامد، (سفيان بن عوف غامدى) پرداخته، چنين مىفرمايد:
(اكنون بشنويد يكى از فرماندهان لشكر
غارتگر شام) اخو غامد، به شهر انبار حمله كرده و لشكريان او وارد آن شهر شدهاند،
حسّان بن حسّان بكرى، (فرماندار و نماينده من) را كشته و سربازان و مرزبانان شما
را از آن سرزمين بيرون رانده است، (و هذا أخو
غامد و قد وردت خيله الأنبار و قد قتل حسّان بن حسّان البكريّ و أزال خيلكم عن
مسالحها).
با توجه به اين كه «مسالح» جمع «مسلحه» به معناى «مرزى» است- به خاطر اين كه
در آنجا اسلحه جمع آورى مىكنند و مرزداران به وسيله آن به پاسدارى
[1] «تواكلتم» از مادّه «وكل» به
معناى اين است كه دو يا چند نفر، هر كدام، كار خود را به هم موكول كنند.
[2] «شنّت» از مادّه «شنن» به معناى
«خشكى و كهنگى» است، سپس در هر موردى كه آب يا مانند آن به صورت پراكنده و از هر
طرف فرو ريزد، اطلاق شده است، همانند مشك كهنهاى كه پاره شود و آب درون آن، متفرق
و پراكنده گردد. جمله (شنّت عليكم الغارات) اشاره به حملات پراكنده و پى در پى
مىباشد كه از سوى غارتگران شام به نواحى مختلف عراق صورت مىگرفت.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 150