شرح و تفسير زمانى طوفانى در پيش است‌

امام عليه السلام در اين گفتار پرمعناى خويش از زمانى خبر مى‌دهد كه اسلام و قرآن به فراموشى سپرده مى‌شود و اهل آن زمان غرق گناه مى‌گردند، و نُه ويژگى از مفاسد براى آن زمان ذكر مى‌كند و مى‌فرمايد: «روزگارى بر مردم خواهد آمد كه در ميان آن‌ها از قرآن چيزى جز خطوطش و از اسلام جز نامش باقى نمى‌ماند»؛

(يَأْتِي عَلَى‌النَّاسِ زَمَانٌ لَايَبْقَى فِيهِمْ مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا رَسْمُهُ، وَ مِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا اسْمُهُ‌)

. رسم در اين‌جا به معنى خطوط است، هرچند بعضى آن را به معنى قرائت، تفسير كرده‌اند كه بعيد به نظر مى‌رسد.

با اين‌كه اين دو ويژگى براى معرفى اهل آن زمان كه از اسلام، تنها به ظواهرى قناعت كرده‌اند و از حقيقت اسلام چيزى در ميان آن‌ها باقى نمانده كفايت مى‌كند با اين حال چند جمله ديگر در معرفى آن‌ها بيان كرده و مى‌فرمايد:

«مساجد آن‌ها در آن زمان از جهت بنا آباد و محكم ولى از جهت هدايت خراب و ويران است»؛

(وَمَسَاجِدُهُمْ يوْمَئِذٍ غَامِرَةٌ مِنَ الْبِنَاءِ، خَرَابٌ مِنَ الْهُدَى‌)

. اشاره به اين‌كه آن‌ها تنها به ظواهر اسلام و مساجد قناعت مى‌كنند و به مسائل مربوط به فرهنگ اسلامى كه بايد در آن‌جا پياده شود و مسجد كانون آن باشد توجهى ندارند.

سپس در وصف ديگرى مى‌فرمايد: «ساكنان آن مساجد و آبادكنندگان آن‌