شرح و تفسير تنها بهاى وجود انسان‌

امام عليه السلام با تعبير گويايى اشاره به بى‌ارزش بودن مواهب مادى و دنيوى و پرارزش بودن وجود انسان مى‌فرمايد: «آيا آزادمردى پيدا نمى‌شود كه اين ته‌مانده غذا را به اهلش واگذارد؟ بدانيد وجود شما بهايى جز بهشت ندارد آن را به چيزى جز بهشت نفروشيد»؛

(أَلَا حُرٌّ يَدَعُ هذِهِ اللُّمَاظَةَ لِأَهْلِهَا؟ إِنَّهُ لَيْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ، فَلَا تَبِيعُوهَا إِلَّا بِهَا)

. «لماظه» كه غالب شارحان نهج‌البلاغه به ضم لام ذكر كرده‌اند و تنها بعضى به فتح لام نوشته‌اند به معنى باقى مانده غذا در دهان است كه انسان پس از فروبردن لقمه با زبان خود آن را از اطراف دهان جمع مى‌كند و فرو مى‌برد و گاه زبانش را بر لب‌ها مى‌كشد كه اگر چيزى از غذا مانده آن را نيز جمع كند، و اين تشبيه بسيار گويايى است كه امام عليه السلام درمورد بى‌ارزش بودن مواهب مادى دنيا فرموده است.

اشاره به اين‌كه اقوام زيادى به اين دنيا آمده‌اند و از مواهب آن بهره برده‌اند و غذاهاى آن را خورده‌اند گويا ته‌مانده آن به شما رسيده است، اصل آن ارزشى نداشته تا چه رسد به ته‌مانده آن.

تعبير به «حر» اشاره به اين دارد كه تنها آزادگان مى‌توانند خود را از قيد و بند دنياى مادى رها سازند ولى آن‌ها كه اسير شهوات و زرق و برق‌ها هستند هرگز نمى‌توانند به‌آسانى خود را از عشق به دنيا رها سازند و براى رسيدن به آن دست به هر كارى مى‌زنند.