است غالباً پى مى‌بريم كه در كارهاى ديگر نيز در مسير غلط و ناپسند قرار دارد از چنين انسانى نمى‌توان انتظار امانت‌دارى و صداقت داشت.

به تعبير ديگر، نيكى‌ها و بدى‌ها غالباً به‌هم پيوسته‌اند گويى يكديگر را صدا مى‌زنند و دعوت مى‌كنند.

البته ممكن است استثنائاتى وجود داشته باشد كه شخصى تنها يك صفت خوب يا يك صفت بد داشته باشد و بقيه صفاتش با آن هماهنگ نباشد ولى همان‌گونه كه اشاره شد اين‌ها جنبه استثنايى دارد نه قاعده كلى.

به هر حال اين گفتار حكيمانه دو پيام براى ما دارد: پيام اول درمورد انسان‌شناسى است كه براى شناخت افراد، غالباً مى‌توان روى يكى از صفات خوب يا بد آن‌ها تكيه كرد و آن را نشانه‌اى براى بقيه صفات دانست.

دوم اين‌كه در تهذيب نفس بايد مراقب باشيم كه اگر صفت زشتى در ما پيدا شد انتظار نفوذ بقيه زشتى‌ها را هم داشته باشيم و اگر توانستيم صفت خوبى را در خود ريشه‌دار كنيم بايد به آينده خويش اميدوار باشيم كه در پرتو آن، صفات ديگر نيز ممكن است رويش پيدا كند.

نكته صفات اخلاقى كليدى‌

از يك نظر تقريباً تمام صفات اخلاقى در جهت اخلاق حسنه يا رذيله با هم پيوند دارند و هركدام همجنس خود را صدا مى‌زنند. همان‌گونه كه در گفتار حكيمانه بالا امام عليه السلام به آن اشاره فرموده است.

ولى در ميان ويژگى‌هاى اخلاقى، بعضى جنبه كليدى داشته و با صفات ديگر كه همجنس آن‌ها هستند پيوند محكمى دارند و در روايات اسلامى نيز به آن اشاره شده است.