كه علم حقيقى با عمل توأم است و كسى كه از عمق جان خود چيزى را بداند به آن عمل مى‌كند. علم دعوت به عمل مى‌كند زيرا تأثير علم، عمل است اما اگر بر طبق آن عمل نشود علم به‌تدريج تبديل به شك مى‌گردد. لذا بعضى از گنهكاران مثلًا شخص شرابخوار يا تارك الصلاة بعد از مدتى به خود مى‌گويند: اصلًا چه كسى گفته شراب حرام است و نماز واجب؟

در همين باره قرآن مجيد مى‌فرمايد: « «ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَالَّذِينَ أَسَاءُوا السُّوأَى أَنْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَكَانُوا بِهَا يَسْتَهْزِئُون»؛ سپس سرانجام كسانى كه اعمال بد مرتكب شدند به جايى رسيد كه آيات خدا را تكذيب كردند و آن را مسخره نمودند!». [1]

اين آيه به وضوح مى‌گويد: گنهكاران در عاقبت، كارشان به جايى مى‌رسد كه آيات الهى را نيز تكذيب مى‌كنند بلكه آن را به سخريه مى‌گيرند.

بنابراين اگر بخواهيم علم ما تبديل به جهل نشود و در مبانى علمى خود ترديد نكنيم بايد به آنچه مى‌دانيم جامه عمل بپوشانيم تا علم ما تبديل به يك علم پايدار گردد.

اصولًا علم- به‌خصوص در ارتباط با فروع دين و مسائل اخلاقى- جنبه مقدميت دارد يعنى مقدّمه‌اى است براى عمل و تكامل انسان از اين طريق و مى‌دانيم اگر تمام مقدمات براى انجام كارى آماده باشد و كار انجام نشود مقدمات ارزشى ندارد.

لذا اميرمؤمنان عليه السلام در خطبه 110، عالم بى عمل را به‌منزله جاهل بى‌خبر شمرده است و مى‌فرمايد:

«وَ إِنَّ الْعَالِمَ بِغَيرِ عِلْمِهِ كَالْجَاهِلِ الْحَائِرِ الَّذِى لَايسْتَفِيقُ مِنْ جَهْلِهِ؛ بَلِ الْحُجَّةُ عَلَيهِ أعْظَمُ، وَ الحَسْرَةُ لَهُ أَلْزَمُ، وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَلْوَمُ‌

؛ به‌يقين، عالمى كه به غير علمش عمل مى‌كند، همچون جاهل سرگردانى است كه هرگز از جهل خويش بيرون نمى‌آيد؛ بلكه حجّت بر او عظيم‌تر، حسرتش پايدارتر

[1]. روم، آيه 10.