419 مِسْكِينٌ ابْنُ آدَمَ: مَكْتُومُ الْأَجَلِ مَكْنُونُ الْعِلَلِ، مَحْفُوظُ الْعَمَلِ تُؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ، وَ تَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ، وَ تُنْتِنُهُ الْعَرْقَةُ.

امام عليه السلام فرمود:

بيچاره فرزند آدم، سرآمد زندگى‌اش نامعلوم، عوامل بيمارى‌اش ناپيدا و (تمام) اعمالش در جايى محفوظ است. پشه او را آزار مى‌دهد و گلوگير شدن (آب يا غذا) موجب مرگ او مى‌شود و عرق، او را متعفن و بدبو مى‌سازد. [1]

[1]. سند گفتار حكيمانه:

در مصادر آمده است كه قبل از مرحوم سيد رضى، جاحظ در المائة المختارة اين كلام حكمت‌آميز را آورده و بعد از سيد رضى آمدى در غررالحكم آن را با تفاوت مختصرى ذكر كرده و همچنين ابن القاسم در رياض الاخبار با بعضى اضافات آن را آورده است. (مصادر نهج‌البلاغه، ج 4، ص 296).

اضافه مى‌كنيم كه طبق نقل دميرى در كتاب حياة الحيوان اصبغ بن نباتة از اميرمؤمنان على عليه السلام روايت را به اين صورت نقل كرده است: ابن آدم و ما ابن آدم تؤلمه البقة و تنتنه العرقة و تقتله الشرقه. (ر. ك: شرح علامه تسترى، ج 11، ص 337). نيز زمخشرى در ربيع الابرار آن را با اضافه جمله «وتميته الغرقة» آورده است. (ربيع الابرار، ج 2، ص 342).