شرح و تفسير كدام حق است و كدام خرافه؟

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه تأثير چهار موضوع از امور غير عادى را تصديق و تأثير دو موضوع خرافى را نفى مى‌كند و چهار چيز را مؤثر در نشاط آدمى مى‌شمرد. نخست مى‌فرمايد: «چشم زخم حق است»؛

(الْعَينُ حَقٌ‌)

. همان‌گونه كه در تفسير نمونه در ذيل آخرين آيات سوره قلم آمده است بسيارى از مردم معتقدند كه چشم‌هاى برخى از افراد، داراى اثر مخصوصى است و يا به تعبير ديگر، انرژى خاص و فوق‌العاده‌اى دارد كه هرگاه از روى تعجب به چيزى بنگرند ممكن است آن را درهم بشكنند و يا تأثير بدى در آن بگذارند.

اين نيروى مغناطيسى و انرژى فوق‌العاده و يا هرچه نام آن بگذاريم مطلب قابل انكارى نيست كه در بعضى از چشم‌ها به‌طور طبيعى و گاه با تمرين به‌وجود مى‌آيد و بسيارى نقل مى‌كنند كه با چشم خود افرادى را ديده‌اند كه داراى چنين نيروى مرموزى بوده‌اند كه به حيوانات يا انسان‌ها يا اشيا از طريق چشم زدن آسيب رسانده‌اند.

مسأله خواب مغناطيسى و اين‌كه افرادى با چشم‌هاى خود مى‌توانند ديگرى را به خواب مخصوصى فرو برند و مطالبى را از او كشف كنند در بسيارى از كتاب‌ها نوشته شده و جنبه علمى به خود گرفته و حتى براى درمان‌هاى پزشكى مربوط به مسائل روانى از آن كمك مى‌گيرند.