شرح و تفسير تقسيم صحيح ساعات شب و روز

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه برنامه‌اى به‌منظور نظم زندگى پربركت براى انسان‌ها، ارائه داده است.

نخست مى‌فرمايد: «انسان باايمان ساعات شبانه‌روز خود را به سه بخش تقسيم مى‌كند»؛

(لِلْمُؤْمِنِ ثَلَاثُ سَاعَاتٍ‌)

. روشن است كه منظور از ساعت در اينجا، ساعت مصطلح امروز نيست كه عبارت از شصت دقيقه باشد بلكه ساعت به‌مفهوم لغوى آن است يعنى بخشى از زمان (برحة من الزمان).

آنگاه به اين تقسيم سه‌گانه پرداخته، مى‌فرمايد: «قسمتى را صرف مناجات با پروردگارش مى‌كند و قسمت ديگرى را براى ترميم معاش و كسب و كار زندگى قرار مى‌دهد و قسمت سوم را براى بهره‌گيرى از لذات حلال و دلپسند مى‌گذارد»؛

(لِلْمُؤْمِنِ ثَلَاثُ سَاعَاتٍ: فَسَاعَةٌ يُنَاجِي فِيهَا رَبَّهُ، وَ سَاعَةٌ يَرُمُّ مَعَاشَهُ، وَسَاعَةٌ يُخَلِّي بَيْنَ نَفْسِهِ وَبَيْنَ لَذَّتِها فِيَما يَحِلُّ وَ يَجْمُلُ‌)

. به اين ترتيب قسمت مهم و اصلى زندگى همان مناجات با پروردگار است و قسمت دوم كه انسان را براى بخش اوّل آماده مى‌سازد ترميم معاش و كسب درآمدهاى مادى است به گونه‌اى كه سربار ديگران نباشد و زندگى معقول آبرومندى براى خود تهيه كند.