نيستند و جسم بى‌جان آن‌ها در قبرها نهفته است ولى در واقع زنده‌اند چراكه آثارشان در همه‌جا نمايان است. مگر زندگى چيزى جز نشان دادن آثار حيات است؟ همان‌گونه كه قرآن درباره شهدا مى‌گويد: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ». [1]

اميرمؤمنان على عليه السلام در گفتار حكيمانه‌اى كه خطاب به كميل بيان كرد مى‌فرمايد:

«هَلَكَ خُزَّانُ الْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْياءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِى الدَّهْر

؛ ثروت‌اندوزان مرده‌اند ولى علما و دانشمندان تا پايان دنيا زنده‌اند». [2]

بنابراين، زندگى بى‌خاصيت مرگ است، مرگى توأم با آثار حيات مادى.

آنگاه امام عليه السلام در بخش ديگرى از اين كلام پرمعنا به بيان اهميت امر به معروف و نهى از منكر به‌صورت كلى پرداخته، مى‌فرمايد: « (بدانيد) تمام اعمال نيك و حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منكر همچون آب دهان است در برابر دريايى عميق و پهناور»؛

«وَ مَا أَعْمَالُ الْبِرِّ كُلُّهَا وَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ، إِلَّا كَنَفْثَةٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍ‌)

. اين تعبير به‌راستى تعبير عجيبى است؛ تمام كارهاى نيك: نماز و روزه و زكات و حج و حتى جهاد فى سبيل اللَّه در برابر امر به معروف و نهى از منكر بسيار كوچك و ناچيز است. دليلش اين است كه اين دو وظيفه بزرگ اسلامى ضامن اجراى تمام آن كارهاى نيك و فرائض و واجبات است. اگر امر به معروف و نهى از منكر تعطيل شود به‌دنبال آن نماز و روزه و حج و جهاد نيز به‌تدريج به فراموشى سپرده مى‌شود و اين است دليل برترى اين دو بر آنها.

آنگاه امام عليه السلام در آخرين بخش از كلام نورانى خود به افراد ضعيف النفس هشدار مى‌دهد و مى‌فرمايد: « (بدانيد) امر به معروف و نهى از منكر نه مرگ كسى‌

[1]. آل عمران، آيه 169.

[2]. نهج‌البلاغه، كلمات قصار، كلمه 147.