شرح و تفسير يازده نكته مهم‌

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه كه مجموعه‌اى است از اندرزهاى بسيار سودمند و سرنوشت‌ساز، به يازده نكته مهم اشاره مى‌كند؛ نخست مى‌فرمايد:

«هركس به عيب خود نگاه كند از عيب‌جويى ديگران بازمى‌ماند»؛

(مَنْ نَظَرَ فِي عَيْبِ نَفْسِهِ اشْتَغَلَ عَنْ عَيْبِ غَيْرِهِ)

. بى‌شك انسان بى‌عيب غير از معصومان عليهم السلام وجود ندارد. بعضى عيوب كمترى دارند و بعضى بيشتر، بنابراين عقل و درايت ايجاب مى‌كند انسان به جاى اين‌كه به عيب ديگران بپردازد به اصلاح عيب خويش بپردازد. اصولًا كسى كه به اصلاح عيب خويش مى‌پردازد مجالى براى عيب‌جويى ديگران نمى‌بيند و اگر مجالى هم داشته باشد شرم مى‌كند و به خود مى‌گويد: من با داشتن اين عيوب چگونه به عيب‌جويى ديگران بپردازم.

البته منظور حضرت ترك عيب‌جويى است و گرنه بيان كردن عيب ديگران به عنوان امر به معروف و نهى از منكر و براى اصلاح آن صفات و آن هم به‌گونه‌اى كه به احترام و شخصيت آنان برنخورد نه‌تنها عيب نيست، بلكه كارى است بسيار پسنديده و در بسيارى از موارد، واجب.

در خطبه 176 نيز امام عليه السلام تعبير جالب ديگرى در اين زمينه دارد و مى‌فرمايد:

«طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَيبُهُ عَنْ عُيوبِ النَّاسِ؛

خوشا به حال كسى كه اشتغالش به‌