شرح و تفسير اين‌گونه بايد تسليت گفت‌

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه، به اشعث بن قيس براى از دست دادن فرزندش تسليت مى‌گويد؛ تسليتى بسيار پرمعنا و آموزنده كه براى هر مصيبت‌زده‌اى كارساز است.

نخست به اشعث حق مى‌دهد كه به سبب جنبه‌هاى عاطفى، محزون باشد.

مى‌فرمايد: «اى اشعث! اگر براثر از دست دادن فرزندت محزون شوى (جاى ملامت نيست، زيرا) پيوند نَسَبى، تو را سزاوار آن مى‌كند»؛

(يَا أَشْعَثُ، إِنْ تَحْزَنْ عَلَى ابْنِكَ فَقَدِ اسْتَحَقَّتْ مِنْكَ ذلِكَ الرَّحِمُ)

. بدون شك عواطف انسانى ايجاب مى‌كند كه انسان به دليل از دست دادن فرزند يا برادر يا دوست و يا عزيزى از عزيزان غمگين باشد هيچ‌كس نمى‌تواند اين واقعيت را انكار كند. به همين دليل پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله براى از دست دادن فرزندش ابراهيم گريست و بزرگان دين در مصائب مختلفى گريه كردند. اگر انسان، محزون نشود جاى تعجب است و دليل بر ضعف عاطفى اوست.

ولى امام عليه السلام به دنبال اين سخن، او را به صبر دعوت مى‌كند و مى‌فرمايد: «اگر صبر و شكيبايى پيشه كنى، خداوند به جاى هر مصيبتى عِوَضى (براى تو) قرار مى‌دهد»؛

(وَإِنْ تَصْبِرْ فَفِي اللَّهِ مِنْ كُلِّ مُصِيبَةٍ خَلَفٌ)

. بنابراين لازم است كه انسان جلوى طغيان عواطف را بگيرد و زبان به‌