شرح و تفسير روز انتقام ظالمان‌

امام عليه السلام در اين كلام حكيمانه به ظالمان هشدار مى‌دهد كه در انتظار انتقام باشند، مى‌فرمايد: «روز انتقام مظلوم از ظالم، شديدتر از روز ستم كردن ظالم بر مظلوم است»؛

(يَوْمُ الْمَظْلُومِ عَلَى الظَّالِمِ أَشَدُّ مِنْ يَوْمِ الظَّالِمِ عَلَى الْمَظْلُومِ)

. همان‌گونه كه در ذكر سند اين حكمت آمد، شبيه آن با تفاوتى در حكمت 341 آمده است آن‌جا كه مى‌فرمايد:

«يَوْمُ الْعَدْلِ عَلَى الظَّالِمِ أَشَدُّ مِنْ يَوْمِ الْجَوْرِ عَلَى الْمَظْلُومِ؛

روز اجراى عدالت بر ستمگر، سخت‌تر است از روز ظلم ستمگر بر مظلوم». جمعى از شارحان نهج‌البلاغه اين سخن را اشاره به انتقام الهى در روز قيامت دانسته‌اند. در اين صورت شديدتر بودن روز انتقام مظلوم آشكار است، زيرا مظلوم مثلًا يك بار به دست ظالم كشته يا مجروح مى‌شود ولى كيفر ظالم در روز قيامت مكرر خواهد بود و به آسانى پايان نمى‌يابد.

در حالى كه بعضى ديگر آن را اشاره به انتقام‌هاى الهى در دنيا و آخرت، هر دو دانسته‌اند، زيرا تجربه نشان مى‌دهد كه گروه زيادى از ظالمان، پيش از گرفتار شدن به مجازات الهى در آخرت، در همين دنيا كيفر شديدى مى‌بينند. اگر تاريخ را مطالعه كنيم مصداق‌هاى زيادى براى اين مطلب ديده مى‌شود. در طول عمر خود نيز بسيارى از ظالمان را ديده‌ايم كه به چه روز سياهى نشستند و گرفتار چه عقوبت‌هاى دردناكى شدند؛ افزون بر رسوايى‌هاى فراوان و اهانت‌هاى شديد كه‌