شرح و تفسير رابطه فزونى نعمت و طغيانگرى‌

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه به وضع حال بسيارى از مردم اشاره مى‌كند كه از مواهب مادى سوء استفاده مى‌كنند، مى‌فرمايد: «كسى كه به نوايى رسد طغيان مى‌كند و برترى مى‌جويد»؛

(مَنْ نَالَ اسْتَطَالَ)

. «استطال» از ريشه «طول» بر وزن (قول) به معناى قدرت و برترى است و هگامى كه به باب استفعال مى‌رود مفهوم برترى‌جويى دارد.

عبارت امام عليه السلام مفهوم وسيع و گسترده‌اى دارد و تمام كسانى را كه به مال يا مقام و يا هرگونه قدرت ديگرى مى‌رسند شامل مى‌شود و اين سيره‌اى ناپسند در بسيارى از مردم است؛ هنگامى كه مال و ثروت فراوانى پيدا مى‌كنند مى‌كوشند خود را برتر از ديگران نشان دهند و هنگامى كه مقامى پيدا كنند اصرار دارند ديگران را زير سلطه خود قرار دهند. همچنين هنگامى كه علم و دانشى به دست مى‌آورند ديگران را نادان مى‌پندارند و شاگرد خود مى‌دانند. به ويژه اگر پيش از اين محروميت‌هايى كشيده باشند؛ فقير بوده و به نوايى رسيده، ضعيف بوده و به قدرتى دست يافته، جاهل مطلق بوده و به علم و دانش مختصرى رسيده است. كبر و غرور و برترى‌جويى اين گونه افراد بيشتر و شديدتر است و تاريخ گذشته و حتى حوادثى كه امروز با چشم خود مى‌بينيم شاهد گوياى اين گفتار امام عليه السلام است.