در حديث ديگرى لجاجت به مركب چموشى تشبيه شده كه انسان بر آن سوار مى‌شود؛ امام اميرمؤمنان مى‌فرمايد:

«لامَرْكَبَ أجْمَحْ مِنَ اللَّجاجِ‌

؛ هيچ مركبى سركش‌تر و چموش‌تر از مركب لجاجت نيست». [1]

اين احاديث را با حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله پايان مى‌دهيم كه فرمود:

«إيّاكَ وَاللَّجاجَةِ فَإنَّ أوَّلَها جَهْلٌ وَآخِرَها نَدامَةٌ

؛ از لجاجت بپرهيز كه آغازش نادانى و سرانجامش پشيمانى است». [2]

نكته: لجاجت و ريشه‌ها و پيامدهاى آن‌

لجاجت در اصل به معناى پافشارى، سرسختى و اصرار بر يك سخن يا يك كار است و معمولًا در امور باطل به كار مى‌رود؛ ولى به‌طور نادر در امورى كه جنبه مثبت دارد نيز اين واژه به كار رفته است، مانند حديث معروف يا برگرفته از حديث معروف‌

«من قَرَعَ وَلَجَّ وَلَج‌

؛ كسى كه درى را بكوبد و اصرار ورزد و ايستادگى كند سرانجام در باز مى‌شود و وارد خواهد شد».

قرآن مجيد نيز اين واژه را در مورد طغيان به كار برده مى‌فرمايد: «لَلَجُّوا فِى طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ»؛ آنها در طغيانشان لجاجت مى‌ورزند و در اين وادى سرگردان مى‌مانند». [3]

از جمله شواهدى كه دلالت مى‌كند لجاجت معمولًا بار منفى دارد حديث امام صادق عليه السلام است كه مى‌فرمايد:

«سِتَّةٌ لاتَكُونُ فِى الْمُؤْمِنِ الْعُسْرُ وَالنَّكَدُ وَاللَّجاجَةُ وَالْكَذِبُ وَالْحَسَدُ وَالْبَغْىُ‌

؛ شش چيز است كه در مؤمن وجود ندارد: ناتوانى‌

[1]. غررالحكم، ح 10643.

[2]. بحارالانوار، ج 74، ص 68.

[3]. مؤمن، آيه 75.