شرح و تفسير ابزار رياست‌

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه كه به صورت ضرب‌المثلى مشهور شده اشاره به يكى از مهم‌ترين ويژگى‌هايى كه براى رياست لازم است كرده مى‌فرمايد:

«وسيله رياست، سعه صدر (و تحمل بسيار) است»؛

(آلَةُ الرِّيَاسَةِ سَعَةُ الصَّدْرِ)

. ناگفته پيداست كسى كه به مقام رياست مى‌رسد خواه رياست معنوى باشد يا مادى اولا با مخالفت‌هايى از سوى رقيبان روبرو مى‌شود و از سويى ديگر انتظارات و توقعات بسيار از سوى مردم در برابر او آشكار مى‌گردد و براى انجام امور خود نياز به همراهان و مشاورانى دارد كه گاه از آنها خطاها و گاه خيانت‌هايى سر مى‌زند. اضافه بر همه اينها گاه مشكلاتى ناخواسته و غير منتظرانه براى حوزه رياست او به وجود مى‌آيد. در برابر اين امور اگر داراى سعه صدر و تحمل بسيار و بردبارى توأم با تدبير و خونسردى همراه با شجاعت نباشد ادامه كار براى او بسيار مشكل خواهد شد. به همين دليل مولا در ميان تمام ويژگى‌هايى كه يك رئيس بايد داشته باشد روى سعه صدر انگشت گذاشته مى‌فرمايد: «وسيله رياست سعه صدر است».

نمونه كامل آن را در زندگى پيغمبر اسلام صلى الله عليه و آله مى‌توان ديد و يكى از روشن‌ترين مصاديق آن داستان فتح مكه است كه بعد از پيروزى بر بت‌پرستان مكه انواع جنايت‌ها را درباره خود پيغمبر صلى الله عليه و آله و خاندان و دوستان او روا داشته‌