شرح و تفسير اطاعت مخلوق محدود به عدم معصيت خالق است‌

امام عليه السلام در اين كلام حكمت‌آميز به حقيقت روشنى اشاره مى‌كند كه بسيارى به هنگام عمل آن را فراموش مى‌كنند، مى‌فرمايد: «اطاعت مخلوق در معصيت خالق روا نيست»؛

(لَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ الْخَالِقِ)

. اشاره به اين‌كه ما هرچه داريم از ذات پاك پروردگار است و در هر كار و قبل از هر چيز بايد مطيع فرمان او باشيم، بهشت و دوزخ در دست اوست ثواب و جزا به حكم او، عزت و ذلت در اين دنيا نيز از ناحيه اوست و در واقع‌

«لا مُؤَثِّرَ فِى الْوُجُودِ إلَّااللَّهُ»

با اين حال چگونه ممكن است ما به اطاعت مخلوقى درآييم كه او فرمان معصيت خالق را صادر كرده است. اين نهايت بى‌خبرى و ضعف ايمان و نادانى و ناسپاسى است.

به همين دليل فقهاى ما مى‌گويند اطاعت والدين و اطاعت زن از شوهر و مانند آن تنها در صورتى مجاز يا لازم است كه بر خلاف فرمان خدا نباشد و ازاين‌رو براى انجام حج واجب، نهى آنها هيچ اثرى ندارد و همچنين در انجام دادن واجبات ديگر و ترك محرمات، و آن كس كه اطاعت مخلوق را بر اطاعت خالق مقدم سازد در واقع مشرك است؛ يعنى گرفتار شرك عملى شده است؛ از اين رو قرآن مجيد در مورد والدين مى‌فرمايد «وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِى مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا»؛ و اگر آن دو (مشرك باشند و) تلاش كنند كه براى من‌