سپس در دومين وصف مى‌فرمايد: «و خوشا به حال كسى كه كسب و كار او پاك و حلال باشد»؛

(وَطَابَ كَسْبُهُ)

. مى‌دانيم يكى از عوامل موفقيت و نشاط عبادت و استجابت دعا كسب حلال است تا آنجا كه در كتاب شريف كافى از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود:

«مَنْ سَرَّهُ أنْ يُسْتَجابَ دَعْوَتُهُ فَلْيَطِبْ مَكْسَبَهُ‌

؛ كسى كه خوشحال مى‌شود از اين‌كه دعايش مستجاب گردد بايد كسب خود را پاك و حلال كند». [1]

شبيه همين معنا با عبارت ديگر از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است:

«مَنْ أَحَبَّ أنْ يُسْتَجابَ دُعائُهُ فَلْيَطِبْ مَطْعَمَهَ وَمَكْسَبَهُ». [2]

در حديثى كه در كتاب‌ اسد الغابة در حالات «سعد بن معاذ انصارى» نقل شده، آمده است: هنگامى كه پيغمبر صلى الله عليه و آله از غزوه تبوك باز گشت، «سعد انصارى» به استقبال پيامبر آمده. حضرت با او مصافحه كرد و (چون دست او را بسيار خشن ديد) فرمود: چه چيز دستت را اين‌گونه خشن كرده است؟ عرض كرد: «اى رسول خدا! من با داس و بيل كار مى‌كنم تا زندگى عيالم را فراهم سازم». نقل شده است:

«فَقَبَّلَ يَدَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وَقالَ: هذِهِ يَدٌ لا تَمُسُّهُ النّارُ

؛ پيغمبر صلى الله عليه و آله دست او را بوسيد و فرمود: اين دستى است كه هرگز آتش دوزخ به آن اصابت نمى‌كند». [3]

حضرت در سومين وصف مى‌فرمايد: «خوشا به حال كسى كه باطن او پاك و صالح است»؛

(وَصَلَحَتْ سَرِيرَتُهُ)

. صلاح باطن عبارت از خلوص نيت، پاكى فطرت و خيرخواهى براى همه انسان‌هاست. از آنجا كه اعمال و اقوال انسان تراوشى از صفات درونى اوست، كسى كه درونى پاك داشته باشد اعمال و رفتار و اقوالش نيز پاك و شايسته است.

[1]. كافى، ج 2، ص 486، ح 9.

[2]. بحارالانوار، ج 90، ص 372.

[3]. اسد الغابة، ج 2، 269.