است و همان‌گونه كه اشاره كرديم غالب آنها ناشى از تناقض در شخصيت و رفتار است كه در دو مصداق از امر واحدى به واسطه انگيزه‌هاى شهوانى دوگونه عمل يا قضاوت مى‌شود؛ ولى آنها كه ايمان قوى و تسلط بر نفس دارند از اين‌گونه تناقض‌ها بر كنارند.

به يقين هر كس اين كلام نورانى را نصب‌العين قرار دهد و آن را برنامه زندگى خويش بشمارد براى نجات او در دنيا و آخرت كافى است.

ازاين‌رو مرحوم سيد رضى در پايان اين گفتار حكيمانه مى‌فرمايد: «اگر در اين كتاب جز اين كلام نبود براى موعظه سودمند و حكمت رسا و بينايى بينندگان و عبرت ناظرانِ انديشمند كافى بود»؛

(قالَ الرَّضِيُ وَلَوْ لَمْ يَكُنْ في هذَا الْكِتابِ إلّاهذَا الْكَلامُ لَكَفى‌ بِهِ مَوْعِظَةً ناجِعَةً وَحِكْمَةً بالِغَةً وَبَصيرَةً لِمُبْصِرٍ وَعِبْرَةً لِناظِرٍ مُفَكِّرٍ)

. نكته:

مرحوم محقق شوشترى در شرح نهج‌البلاغه‌ خود نقل مى‌كند كه ابن عباس اين سخن را از امام عليه السلام گرفت و آن را به فرزندش وصيت كرد سپس به او گفت:

اين سخن بايد براى تو گنجى باشد كه آن را ذخيره مى‌كنى. در حفظ و نگهدارى آن از حفظ و نگهدارى طلاى سرخ كوشاتر باش! چرا كه اگر آن را رعايت كنى خير دنيا و آخرت نصيب تو خواهد شد. [1]

به راستى كلام مولا عليه السلام چقدر پرارزش و راهگشاست كه تنها يك بخش كوچك آن مى‌تواند ضامن سعادت انسان در دنيا و آخرت باشد.

[1]. شرح نهج البلاغه شوشترى، ج 8، ص 371.