شرح و تفسير يك اندرز جامع!

اين كلام حكمت‌آميز كه نصايح بسيار گرانقدر و مواعظ گرانبهايى در آن هست دستور العملى است براى تمام زندگى بشر كه در سايه آن مى‌تواند سعادت دنيا و آخرت را براى خود به دست آورد. مرحوم سيد رضى بعد از ذكر اين كلام شريف- چنان‌كه خواهد آمد- تصريح مى‌كند كه اگر در مجموعه كتاب نهج‌البلاغه جز اين كلام شريف نبود براى وعظ و اندرز و موعظه نجات‌بخش كافى بود و چه بسيار از افرادى كه از جاى جاى اين كلام شريف براى اثبات مقاصد خود بهره گرفتند و سخنان خود را به وسيله آن آراسته‌اند.

جالب توجه اين‌كه محدث مشهور اهل سنت متقى هندى در كنزالعمّال‌ مقدّمه‌اى براى اين حديث شريف ذكر كرده است، وى از «زياد بن اعرابى» نقل مى‌كند كه بعد از خاموش شدن آتش فتنه خوارج نهروان امام عليه السلام بر منبر كوفه قرار گرفت و حمد الهى به جاى آورد و در اين هنگام گريه به او مهلت نداد به اندازه‌اى كه اشك‌ها بر صورت و محاسن شريفش جارى شد و هنگامى كه محاسن شريف خود را تكان داد قطره‌هايى از آن بر بعضى از حاضران افتاد و ما مى‌گفتيم:

هر كسى كه قطره‌اى بر او افتاده است خداوند آتش دوزخ را بر او حرام خواهد كرد. سپس شروع به خطبه كردوفرمود:

«أيُّهَاالنّاسُ لاتَكُونُوا مِمَّنْ يَرْجُواالْآخِرَةَ». [1]

[1]. كنزالعمّال، ج 16، ص 205، ح 44229.