3. كميل بن زياد كيست؟

نام «كميل» در نزد همه شيعيان مشهور است و همگى او را از خواص و اصحاب سرّ اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌دانند و حديث بالا نيز دليل روشنى براى همين معناست كه امام عليه السلام اين كلمات نورانى را در فضايى خالى از اغيار در اختيار او گذارد و دستور داد آن را نگهدارى كند (تا به ديگران برساند). اين كلام دستور العملى است براى همه پويندگان راه حق و سالكان الى الله و نمونه روشنى است از تعلميات عالى اسلام. دعاى معروف «كميل» نيز از پربارترين دعاهاست كه عاشقان پروردگار پيوسته از آن بهره‌مند مى‌شوند.

جالب اين‌كه بسيارى از بزرگان اهل سنت نيز وى را ستوده و اوصاف برجسته‌اى براى او ذكر كرده‌اند؛ ابن كثير كه از متعصبان اهل سنت است درباره او مى‌نويسد كميل از اصحاب اميرمؤمنان، در صفين حاضر شد و مردى شجاع، زاهد و عابد بود كه در سن صد سالگى به دست حجاج در سال هشتاد و دو به شهادت رسيد. [1]

از تعيين زمان وفات كميل استفاده مى‌شود كه وى مدتى از عصر پيامبر صلى الله عليه و آله را نيز درك كرده بود؛ ولى بعضى او را به هنگام شهادت هفتاد ساله ذكر كرده‌اند، از اين رو او را از تابعين شمرده‌اند نه از صحابه. [2] خداوند كميل را با اوليائش محشور و غريق رحمت خاصش كند.

شرح بيشترى در باره حالات كميل در ذيل نامه 61 از نامه‌هاى اميرمؤمنان عليه السلام آورديم.

[1]. البداية و النهاية، ج 9، ص 46.

[2]. الاصابة، ج 5، ص 486.