نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 12 صفحه : 556
سپس مىافزايد: ولى خير در اين است كه علمت زياد گردد و حلمت فزونى يابد و با
پرستش پروردگار به مردم مباهات كنى و هر گاه كار نيكى از تو صادر شد خدا را سپاس
گويى و اگر گناهى سر زد استغفار نمايى»؛
. در واقع، امام عليه السلام در اين عبارات پر معنا نظام ارزشى اسلام را بيان
مىكند و بر خلاف آنچه در دنياى مادى ديده مىشود كه ارزش را در مال و ثروت و قدرت
ناشى از نفرات خلاصه مىكنند، امام عليه السلام ارزش را در علم و حلم و عبادت و
شكر و استغفار خلاصه مىفرمايد، زيرا مال و ثروت و قدرت اگر جدا از علم و حلم و
بندگى پروردگار باشد مايه فساد و تباهى و ابزارى است كه در مسير شر قرار خواهد
گرفت.
البته علم اگر از عبوديت پروردگار و حلم جدا شود نيز ممكن است در مسير انحراف
و بدبختى قرار گيرد، لذا امام آن را به ضميمه امور ديگرى كه علم را به كنترل در
مىآورد به عنوان خير معرفى فرموده است.
تعبير به كثرت ولد مربوط به زمانهايى است كه فرزندان نيروى حامى و مدافع
خانواده محسوب مىشدند و زيادى آنها سبب قوت و قدرت بود و در آيات قرآن نيز كراراً
به آن اشاره شده است؛ ولى در امثال زمان ما مىتوانيم آن را به معناى وسيعترى
تفسير كنيم و بگوييم: فزونى نيروهاى انسانى؛ خواه فرزند باشد يا قبيله و يا
طرفداران ديگر. هدف امام عليه السلام اين است كه بفرمايد: خير و سعادت انسان در
فزونى مال و نيروهاى انسانى اطراف او نيست، بلكه در علم و حلم و عبادت است.
منظور از «حلم» بردبارى آميخته با تدبير است. ممكن است انسانى عالم باشد اما
شتابزده و بىتدبير. چنين كسى به جايى نمىرسد؛ ولى وقتى علم، آميخته با
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 12 صفحه : 556