شرح و تفسير نگران مباش‌

امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه به افرادى كه در رسيدن به مقصودشان ناكام مى‌مانند دستورى مى‌دهد كه مايه آرامش است، مى‌فرمايد: «هنگامى كه آنچه را مى‌خواهى انجام نمى‌گيرد، هرگونه باشى اعتنا نكن»؛

(إِذَا لَمْ يَكُنْ مَا تُرِيدُ فَلَا تُبَلْ‌ [1] مَا كُنْتَ)

. براى اين جمله تفسيرهاى متعددى از سوى شارحان نهج‌البلاغه ذكر شده است؛ اكثر شارحان بر اين عقيده‌اند كه اين سخن حكيمانه اشاره به همان چيزى است كه در قرآن مجيد آمده: «لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى‌ ما فاتَكُم» [2] يعنى هنگامى كه به مقصد نرسيدى غمگين مباش، چرا كه اگر مقصود مادى است دنياى مادى بقايى ندارد و اگر مقصود معنوى است خداوند براى تلاشى كه كردى به تو اجر و پاداش مى‌دهد.

بعضى ديگر مانند «محمد عبده» گفته‌اند كه منظور اين است كه اگر به مقصود نرسيدى دست از تلاش و كوشش بر ندار و به سخنان اين و آن اعتنا مكن.

بعضى ديگر گفته‌اند: مقصود اين است كه اگر به مقصود نرسيدى به همان‌

[1]. «لا تُبَلْ» از ماده «بَلْو» بر وزن «دَلو» به معناى اهميت دادن به چيزى گرفته شده و اين صيغه در اصل «لا تُبالَ» بوده و در حالت جزمى واو آن حذف شده سپس الف باب مفاعله نيز به عنوان تخفيف حذف گرديده و «لا تُبَلَ» شده سپس جزم كه روى واو محذوف بوده، منتقل به لام شده است و «لا تُبَلْ» شده است.

[2]. حديد، آيه 23.