شرح و تفسير راه تداوم نعمت‌ها

امام عليه السلام در اين سخن حكمت‌آميز به نكته ديگرى درباره آثار شكر نعمت و آثار كفران بيان مى‌كند و مى‌فرمايد: «هنگامى كه مقدمات نعمت‌ها به شما روى مى‌آورد دنباله آن را به واسطه كمى شكرگزارى از خود دور نسازيد»؛

(إِذَا وَصَلَتْ إِلَيْكُمْ أَطْرَافُ‌ [1] النِّعَمِ فَلَا تُنَفِّرُوا أَقْصَاهَا بِقِلَّةِ الشُّكْرِ)

. نعمت‌ها غالباً به‌صورت تدريجى بر انسان وارد مى‌شود و وظيفه انسان هوشيار اين است كه به استقبال نعمت برود و استقبال از آن راهى جز شكرگزارى ندارد. هرگاه با آغاز روى آوردن نعمت به شكر قلبى و زبانى و عملى بپردازد ادامه خواهد يافت و تا پايان آن نصيب انسان مى‌شود و به تعبير ديگر به گفته بعضى از شارحان نهج‌البلاغه، نعمت‌ها مانند گروه‌هاى پرندگان است كه وقتى تعدادى از آنها بر شاخه درختى نشستند بقيه تدريجا به دنبال آنها مى‌آيند و شاخه‌ها را پر مى‌كنند؛ ولى اگر گروه اول صداى ناهنجار و حركت ناموزونى بشنوند يا ببينند فرار مى‌كنند و بقيه هم به دنبال آنها مى‌روند و صحنه از وجودشان خالى مى‌شود.

همچنين بسيارى از نعمت‌ها به صورت تدريجى زوال مى‌پذيرند؛ هرگاه‌

[1]. «أطراف» جمع «طَرَف» در اينجا به معناى آغاز هر چيزى است به قرينه «اقْصاها» كه در جمله بعد آمده، و به معناى انتهاى چيزى است.