صاحب حق اند رعايت كن؛ چه از نزديكان تو باشد يا غير آنها و در اين باره شكيبا باش و به حساب خدا بگذار (و پاداش آن را از او بخواه) هرچند اين كار موجب فشار بر خويشاوندان و ياران نزديك تو شود، سنگينى اين كار را بپذير، زيرا سرانجامش پسنديده است و هرگاه رعايا نسبت به تو گمان بى‌عدالتى ببرند عذر خويش را آشكارا با آنان در ميان بگذار و با بيانِ عذر خويش گمان آنها را نسبت به خود (درباره آنچه موجب بدبينى شده) اصلاح كن، زيرا اين امر از يك سو موجب تربيت اخلاقى تو مى‌شود و از سوى ديگر ارفاق و ملاطفتى است درباره رعيت و سبب مى‌شود كه بيانِ عذر خود، تو را به مقصودت كه وادار ساختن آنها به حق است برساند.

شرح و تفسير از زيادخواهى اطرافيانت بپرهيز

امام عليه السلام در اين بخش از عهدنامه چند دستور مهم ديگر به مالك مى‌دهد كه همه آنها سرنوشت‌ساز است.

نخست مى‌فرمايد: « (اضافه بر اين گاه) براى زمامدار، خاصان و صاحبان اسرار (و نزديكان و اطرافيانى) است كه خودخواه و برترى طلبند و در داد و ستد با مردم عدالت و انصاف را رعايت نمى‌كنند»؛

(ثُمَّ إِنَّ لِلْوَالِي خَاصَّةً وَبِطَانَةً [1]،

فِيهِمُ اسْتِئْثَارٌ [2] وَتَطَاوُلٌ‌ [3]، وَقِلَّةُ إِنْصَافٍ فِي مُعَامَلَةٍ)

.______________________________

(1). «بِطانَة» به معناى لباس زيرين در مقابل «ظهارة» كه به لباس رويين گفته مى‌شود، نيز به افرادى كه محرم‌اسرار هستند «بطانة» گفته مى‌شود و منظور امام از اين واژه معناى اخير است‌

(2). «استئثار» به معناى چيزى را به خود اختصاص دادن از ريشه «أثر» در اصل به معناى علامتى بر چيزى گذاردن گرفته شده و از آنجا كه وقتى انسان چيزى را به خود اختصاص مى‌دهد گويى اثرى بر آن مى‌گذارد اين ماده در آن معنا به‌كار رفته است‌

(3). «تَطاول» به معناى برترى‌جويى از ريشه «طول» به معناى مرتفع شدن گرفته شده است‌