را نيز در خود نمى‌بينند، گردآورى مى‌كنند»؛

(فَإِنَّهُمْ مَوَادُّ الْمَنَافِعِ، وَأَسْبَابُ الْمَرَافِقِ‌ [1]، وَجُلَّابُهَا [2] مِنَ الْمَبَاعِدِ [3] وَالْمَطَارِحِ‌ [4]، فِي بَرِّكَ وَبَحْرِكَ، وَسَهْلِكَ وَجَبَلِكَ،

وَحَيْثُ لَايَلْتَئِمُ النَّاسُ لِمَوَاضِعِهَا، وَلَا يَجْتَرِءُونَ عَلَيْهَا)

. امام عليه السلام سپس با دو جمله اهمّيّت موقعيت بازرگانان با ايمان را بيان كرده مى‌فرمايد: «زيرا آنها (بازرگانان، پيشه‌وران و صنعتگران) مردم سالمى هستند كه بيمى از ضرر آنها نمى‌رود و صلح‌دوستانى كه خوف خيانت و نيرنگ آنها نيست»؛

(فَإِنَّهُمْ سِلْمٌ لَاتُخَافُ بَائِقَتُهُ‌ [5]، وَصُلْحٌ لَاتُخْشَى غَائِلَتُهُ‌ [6])

. بر خلاف آنچه بعضى مى‌پندارند، تجار سربار جامعه اقتصادى و واسطه ناسالم نيستند (مشروط به اينكه به وظايف صنفى خود درست عمل كنند) و فلسفه آن را چنان كه گفتيم اميرمؤمنان على عليه السلام در عبارات بالا شرح داده است.

مى‌دانيم هر منطقه‌اى در روى زمين، توليدهاى كشاورزى و صنعتى خاص خود را دارد و اگر اين توليدات به مناطق ديگر منتقل نشود هم آنها گرفتار خسارت فوق‌العاده مى‌شوند و هم مناطق ديگر محروم مى‌مانند و اگر نقل و انتقال تجارى صورت نگيرد يك منطقه ممكن است نسبت به چيزى گرفتار قحطى و منطقه ديگر دچار فزونى بى حد و حساب شود. بازرگانان نقش تعديل اقتصادى را در كشورهاى جهان و در شهرهاى مختلف يك كشور دارند و آنها كه‌

[1]. «المرافق» به معناى وسايل آسايش است‌

[2]. «جلاب» جمع جالب به معناى وارد كننده و گردآورى نماينده است‌

[3]. «المباعد» جمع «مبعد» به معناى نقطه دور دست است‌

[4]. «المطارح» جمع «مطرح» به معناى نقطه دور دست است‌

[5]. «بائقة» به معناى ستم كردن و ايجاد حادثه وحشتناك است از ريشه «بوؤق» بر وزن «حقوق» به معناى فاسد شدن و هلاك گشتن است‌

[6]. «غائلة» به معناى شر از ريشه «غول» بر وزن «قول» است كه در اصل به معناى فسادى است كه به‌طور پنهانى در چيزى نفوذ مى‌كند، لذا به قتل‌هاى مخفى و ترور «غيله» گفته مى‌شود