مى‌كنم و اجازه نداد حد (شرب خمر) را بر او اجرا كنند. [1]

اين است معناى بى‌اعتنايى به احكام اسلام و بى‌تفاوت از كنار امور گذشتن كه براى همه واضح و آشكار است.

آن‌گاه امام عليه السلام سومين دستور را بيان مى‌دارد و مالك اشتر را به شدت از هرگونه قضاوت و حركت به هنگام غضب نهى مى‌كند، مى‌فرمايد: «به هنگام خشم، خويشتن‌دار باش و از تندى و تيزى خود، و قدرت دست، و خشونت زبانت بكاه و براى پرهيز از اين امور از انجام كارهاى شتاب زده و سخنان ناسنجيده و اقدام به مجازات، برحذر باش تا خشم تو فرو نشيند و مالك خويشتن گردى»؛

(امْلِكْ حَمِيَّةَ [2] أَنْفِكَ وَسَوْرَةَ حَدِّكَ‌ [3]، وَسَطْوَةَ [4] يَدِكَ وَغَرْبَ‌ [5]

لِسَانِكَ، وَاحْتَرِسْ مِنْ كُلِّ ذَلِكَ بِكَفِّ الْبَادِرَةِ [6]، وَتَأْخِيرِ السَّطْوَةِ حَتَّى يَسْكُنَ غَضَبُكَ‌

فَتَمْلِكَ الِاخْتِيَارَ)

. به هنگام عصبانيت، انسان گاه باد در دماغ مى‌افكند و نسبت به كارهاى انجام شده اظهار تنفر مى‌كند و گاه تندى و تيزى نشان مى‌دهد و گاه دست به مجازات دراز مى‌كند و گاه به دشنام و بد گويى مى‌پردازد. امام عليه السلام مالك اشتر را از اين‌

[1]. خلفاء ابن قتيبه، (معروف به الامامة والسياسة)، ج 1، ص 50

[2]. «حميّة» از ريشه «حَمْى» و «حمو» بر وزن «حمد» به معناى شدت حرارت است. سپس اين واژه به معناى‌خشم و تعصب آميخته با خشم و نخوت و تكبر به كار رفته است و هنگامى كه اضافه به «انف» شود (مانند جمله بالا) به خشم و تكبر اشاره دارد و انتخاب «أنف» (بينى) در اينجا براى آن است كه آدم‌هاى متكبر سر خود را بالا مى‌گيرند و در واقع نوك بينى‌شان به طرف بالا قرار مى‌گيرد

[3]. «سَوْرَة» به معناى شدت و «حدّ» به معناى تيزى و برندگى است و هنگامى كه اين دو به هم اضافه شود شدت برش را مى‌فهماند كه به عنوان كنايه از غضب به كار مى‌رود

[4]. «سَطْوة» به معناى سلطه، غلبه و قدرت است‌

[5]. «غَرْب» اين واژه نيز به معناى تيزى و برندگى است و هنگامى كه به لسان اضافه شود اشاره به سخنان تند و خشونت‌آميز است. ريشه اصلى آن همان «غروب» است و از آنجا كه يك شى‌ء بُرنده مانند شمشير مى‌شكافد و در هدف خود فرو مى‌رود و پنهان مى‌شود «غرب» بر آن اطلاق شده است‌

[6]. «البادِرَة» به معناى سخن يا كار ناگهانى و نسنجيده است و «كفّ بادِرَة» به معناى خوددارى كردن از چنين‌اعمالى است كه به هنگام غضب رخ مى‌دهد