نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 10 صفحه : 104
جاى ثعلب (روباه) به كار مىبرد براى نشان دادن شدت پستى عمرو بن عاص است و
مىدانيم عمرو عاص خودش كسى نبود كه بتواند حكومتى به چنگ آورد ولى با نيرنگهايى
كه براى پيشرفت كار معاويه به كار بست سرانجام زمامدارى مصر را از طرف او در
اختيار گرفت. دنياى او تباه شد، چرا كه آبرويى براى او باقى نماند و تباهى آخرتش
نياز به بحث ندارد.
در كتاب تاريخ يعقوبى آمده است هنگامى كه عمرو بن عاص در آستانه مرگ قرار گرفت، نگاهى به اموال
فراوان خود كرد (و از اينكه مىخواهد از آنها چشم بپوشد و همه را رها سازد سخت
ناراحت بود) گفت: اى كاش به جاى اين فضولات شتران بود اى كاش سى سال قبل چشم از
دنيا فرو بسته بودم. دنياى معاويه را سر و سامان دادم و دين خودم را فاسد كردم.
دنيا را مقدم داشتم و آخرت را به فراموشى سپردم. راه راست را رها كردم تا مرگم فرا
رسيد. مىبينم معاويه تمام اموال مرا در اختيار خود مىگيرد و با شما (بستگان و
نزديكانم) بد رفتارى خواهد كرد. [1]
سپس امام عليه السلام اضافه مىفرمايد كه: «اگر طرفدار حق بودى، به آنچه
مىخواستى مىرسيدى»؛
اشاره به اينكه هم دنيا را داشتى و هم آخرت را چون استعداد كافى براى اين كار
داشتى؛ اما مع الاسف آن را در مسير باطل به كار بستى.
بسيارند كسانى كه مىتوانند با هوش و استعداد خود دنيا را از طريق حلال به دست
آورند بى آنكه لطمهاى به آخرت آنها وارد شود؛ ولى راه را اشتباه مىروند.
در اينجا سؤالى پيش مىآيد و آن اينكه آيا واقعاً اگر عمرو بن عاص در برابر حق
تسليم مىشد، امام عليه السلام آنچه را او مىخواست به او مىداد، مثلًا حكومت
[1]. تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 222. شرح
بيشترى درباره حالات عمرو عاص در ذيل خطبه 84 در همين كتاب ج 3، ص 472 آوردهايم.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 10 صفحه : 104