خطبه پانزدهم و من كلام له عليه السّلام فيما ردّه على المسلمين من قطائع‌ [1] عثمان.

و اللّه لو وجدته قد تززّج به النّساء، و ملك به الاماء، لرددته، فانّ فى العدل سعة. و من ضاق عليه العدل، فالجور عليه اضيق. [2]

ترجمه‌

در باره آنچه عثمان از بيت المال به افراد خاصّى بخشيده بود و امام (ع) آنها را به بيت المال باز گرداند:

به خدا سوگند (اموال غارت شده بيت المال را به آن باز مى‌گردانم حتّى) اگر آن را بيابم كه مهر زنان شده يا كنيزانى با آن خريده باشند، همه را قاطعانه به بيت المال بر مى‌گردانم (و اجازه نمى‌دهم بى‌عدالتى سابق در جهان اسلام ادامه يابد!) زيرا در

[1] «قطايع» جمع «قطيعه» به معنى زمينهايى است كه تعلق به «بيت المال» دارد و حاكم، آن را به افراد مورد نظر خود به صورت رايگان يا با خراج بسيار كم مى‌بخشد، در عصر عثمان بخشش اين «قطايع» به «بنى اميه» و ساير نزديكان عثمان به طور گسترده صورت گرفت، به گفته «ابن ابى الحديد» در عصر عمر نيز قطايعى وجود داشت امّا مربوط به رزمندگان و رنجديدگان جنگى بود ولى عثمان به اقوام و بستگان خود بخشيد.

[2] در «مصادر نهج البلاغه» آمده است كه اين خطبه در كتاب «الاوائل» نوشته «ابو هلال عسكرى» و همچنين در كتاب «دعائم الاسلام» نوشته «قاضى نعمان مصرى» و «اثبات الوصية مسعودى» (با تفاوتهايى) ذكر شده است. (مصادر نهج البلاغه، جلد 1، صفحه 350)