«چرا كه از همه، به آب نزديكتر و از
همه شهرها از آسمان دورتر است» (اقربها من
الماء، و ابعدها من السّماء).
درست است كه تمام درياهاى جهان در يك سطح قرار دارند و طبعا همه بنادر از نظر
فاصله با آب يا خورشيد يكسانند، ولى بعيد نيست كه اين تعبير امام (ع) اشاره به
شهرهاى بلاد اسلام باشد كه بصره نسبت به ساير آنها در موقعيّتى پستتر قرار دارد و
مىدانيم شهرهايى كه به سطح دريا نزديكترند نور كمترى از آفتاب را دريافت مىدارند
چرا كه هواى مجاور آنها فشرده و غليظ است و هر جا نور كمترى از آفتاب دريافت دارد،
آلودگيهاى بيشترى دارد چرا كه نور آفتاب اثر عميقى در از ميان بردن ميكروبها دارد.
در دوّمين توصيف مىفرمايد: «نه عشر بديها در محيط شماست!» (و بها تسعة اعشار الشّرّ).
اين امر ممكن است به خاطر ويژگيهاى اخلاقى مردم آنجا باشد و يا از جهت خاصيت
بندر بودن كه مركز رفت و آمد اشخاص مختلف و هجوم فرهنگهاى بيگانه و آلودگيهاى
اخلاقى است كه از خارج بر آن تحميل مىشود. و لذا در تاريخ مىخوانيم كه بسيارى از
حوادث دردناك قرنهاى نخستين اسلام، از همين شهر بصره برخاست.
در سوّمين توصيف مىفرمايد: «كسى كه در آنجا گرفتار مىشود به سبب گناهش
مىباشد و آن كس كه از آن بيرون مىآيد به خاطر عفو و رحمت خداست» (المحتبس فيها بذنبه، و الخارج بعفو اللّه). [1]
[1] اين تفسير در صورتى است كه «باء»
در «بذنبه» و «بعفو اللّه» باء سببيّه باشد ولى اگر «باء» براى الصاق باشد مفهوم
جمله اين مىشود: كسى كه در آن، آلوده به گناه گردد و باقى بماند اهل نجات نيست و
آن كس كه با عفو الهى از آن خارج گردد اهل نجات است، ولى معنى اوّل از نظر موازين
ادبى مناسبتر است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 514